Jesteśmy częścią serwisu turystycznego |
|
|
|
|
Geografia
Tybetu
![]() Tybet leży na najwyższym, najbardziej odludnym płaskowyżu wiata. Zajmuje górzysto-wyżynne tereny Wyżyny Tybetańskiej, która ma rednią wysokoć 4000-5000 m n.p.m. i powierzchnię ok. 2,5 mln km2 (ok.1/4 powierzchni Europy). Od południa otaczają Wyżynę Tybetańską pasma górskie omiotysięcznych Himalajów i od zachodu łańcuch Karakorum; od północnego zachodu siedmiotysięczne pasmo Kunlun, od północy szeciotysięczne Altyn Tagh i Nan Szan oraz od wschodu Szaluli Szan i Daksue Szan oraz Hengduan Szan od południowego wschodu. Większa częć tych łańcuchów górskich leży na terenie Tybetu i stanowi jego naturalne granice. Tak zwany Tybetański Region Autonomiczny (TRA) ma powierzchnię 1228 tys. km2 i wchodzi w skład Chińskiej Republiki Ludowej. Pozostałe częci obszaru Tybetu etnicznego znajdują się na terenie Indii, Nepalu, Bhutanu oraz zostały wcielone administracyjnie do chińskiej prowincji Junnan, Syczuan i Qinghai. ![]() Tybet leży na szerokoci geograficznej w pobliżu Zwrotnika Raka, ma skrajnie suchy, wietrzny klimat kontynentalny oraz należy do najbardziej nasłonecznionych miejsc na wiecie. Na tak znacznej wysokoci n.p.m. powietrze jest znacznie rozrzedzone, a wiatr i intensywne parowanie znacznie obniżają wilgotnoć. Powoduje to występowanie tam bardzo silnego promieniowania słonecznego i kosmicznego oraz bardzo dużych wahań temperatury między dniem a nocą, jak również pomiędzy miejscami nasłonecznionymi i zacienionymi. Latem temperatura sięga 20-25oC, zimą spada do -20-30oC, a na północnych obszarach nawet do -45oC. Na obszarach tych występuje wieczna zmarzlina, zjawisko typowe dla terenów subarktycznych. Zamarznięte i nieprzepuszczalne warstwy gleby ograniczają wsiąkanie wody i nawet po krótkich, sporadycznych opadach powstają krótkotrwałe bagna, w znacznym stopniu ograniczające poruszanie się. Opady deszczu występują częciej na wschodzie Tybetu, rzadziej natomiast na zachodzie i po północnej stronie łańcucha górskiego Himalajów. Większoć opadów przypada na okres letni. Zima jest porą suchą, bez wielkich opadów niegu. Jedynie w południowym Tybecie, w rejonie Himalajów występują większe opady niegu. ![]() Ze względu na bardzo niskie cinienie powietrza na tej wysokoci i zmniejszoną iloć tlenu w powietrzu (nawet do o 30-40%) u osób przybywających do Tybetu może wystąpić choroba wysokociowa objawiająca się osłabieniem, zawrotami głowy itp. Stąd konieczna jest po przybyciu aklimatyzacja. Z kolei dzięki mniejszej zawartoci tlenu i obniżonej wilgotnoci powietrze jest tam bardzo przejrzyste i klarowne, co widoczne jest na fotografiach - kolory są ciepłe, niezwykle intensywne i wyraziste. Z tych samych względów ziarna zbóż mogą być przechowywane bez konserwacji przez 50-60 lat, a surowe suszone mięso dłużej niż rok. Także bardzo rzadko występują epidemie. ![]() Na terenie Tybetu istnieje gęsta sieć hydrograficzna, tam biorą swój początek największe rzeki wiata: Indus, który biegnie na północy, a następnie poprzez doliny pasma Karakorum, poprzez Indie, uchodzi do Oceanu Indyjskiego; Satledż, dopływ Indusu; liczne dopływy Gangesu: Karnali, Kosi, Trisuli, Kali Gandak, Arun, Subansiri, które przebijaja się poprzez pasmo Himalajów i płyną dalej na południe ogromnymi kanionami; Bramaputra ( w Tybecie zwana Wielką Rzeką) opływająca od północy i wschodu całe Himalaje oraz największe rzeki Indochin - Irawadi, Salween, Mekong, Huang-He i Jangcy. Ponad 90% rzek Dachu Świata wypływa poza teren kraju i płynie przez najludniejsze obszary Ziemi; uważa się, że ok. 47% mieszkańców Ziemi korzysta z ich wód. W Tybecie również bardzo liczne są jeziora (ok.1500), w większoci bezodpływowe, słone i słodkowodne o kryształowo czystych wodach. Niektóre z nich są szerokie na kilkadziesiąt kilometrów i mają długoć ponad 100 km. Rozciągają się w malowniczo położonych, krętych dolinach wypełnionych kryształowo przejrzystą, błękitną wodą, która w zależnoci od pory dnia i nasłonecznienia może zmieniać swoją barwę. Jest to niezwykle malownicze. Niektóre z jezior tybetańskich traktuje się do dnia dzisiejszego jako więte, np. Mapham Co leżące u podnóża więtej góry Mt. Kailas uważane jest za powstałe w umyle samego Boga, na tafli jeziora Lhamco Laco pojawiają się prorocze wizje pomagające duchownym w odnalezieniu kolejnych wcieleń Dalaj Lamy. W tradycji tybetańskiej bardzo mocno jest zakorzenione pielgrzymowanie do miejsc więtych połączone z rytualnym okrążaniem jezior uważanych za więte - pielgrzymi dostają wielkie błogosławieństwo, oczyszczają się, wyzwalają się z kolejnych wcieleń, jak również mogą się wyleczyć z niektórych chorób. |