Las Teutoburski, fragment Średniogórza Europejskiego > NIEMCY

Z Sudetami, częścią Średniogórza Europejskiego studenci wrocławskiej geografii są dość dobrze obeznani. Dzieje się tak dzięki własnym zainteresowaniom, pracom wynikającym z działalności koła naukowego czy też programu nauczania ujmującego Sudety jako obiekt dydaktyczny. Tylko mimochodem wspomnę jeszcze o innym mniej formalnym sposobie poznawania gór podczas upojnych (albo upojonych) wycieczek i ekspedycji "naukawych" np. z Wałbrzycha Szczawienko do "chatki". Mając na uwadze te zainteresowania braci studenckiej chciałbym podzielić się wiadomościami o innej części Średniogórza Europejskiego zwanej Lasem Teutoburskim (Teutoburger Wald) Wcześniej jednak kilka słów wprowadzenia.

Próg Średniogórza Europejskiego jako geologiczne typy budowy obejmuje stare pofałdowane w czasie orogenezy waryscyjskiej, zrównane, a następnie wydĽwignięte i odmłodzone góry zrębowe ( np. Sudety , Harz) Góry te ograniczone są krawędziami tektonicznymi. W licach progów na uskokach odsłaniają się skały o różnej odporności. Wspólną cechą jest występowanie kotlin, których geneza nie jest jednoznacznie określona. (Spierają się tu dwie teorie. Pierwsza jako przyczynę powstania ukazuje tektonikę, druga zaś denudację.) O wspólnych geologicznych powiązaniach świadczą także małe obszary wulkaniczne z pokrywami i kopułami bazaltowymi (np. Siedem Gór (Siebengebierge) pod Bonn lub znany kołowym naukawcom PK "Chełmy")

Las Teutoburski jest wąskim pasem górskim o długości około 110 km rozciągającym się z południowego wschodu na północny zachód, a więc zgodnie z kierunkiem sudeckim albo herzyńskim. Składa się z trzech równoległych łańcuchów, z których najwyżej wznosi się południowy. Najwyższe wzniesienie to Velmerstod (468m n.p.m.) na południowo wschodnim krańcu. Od tego miejsca wysokości zmniejszają się stopniowo w kierunku północno zachodnim. Położenie pomiędzy niziną (Nordwestfalischen Tiefland) i niskim pogórzem (Osnabrücker Hügelland) usprawiedliwia nazwanie tego niewysokiego pasa wzniesień górami. Las Teutoburski obserwowany od południa wywiera silne wrażenie ukazując się porośniętym lasem zrębem wyrastającym z płaskiego, łagodnie pochylonego przedpola. Od północy natomiast charakter jednolitej "ściany" gór nie wydaje się być wyraĽnym z powodu obecnych z tej strony wzniesień łagodzących różnice wysokości względnych pomiędzy przedpolem i wyniesionym progiem. Jednak również tutaj Las Teutoburski w sposób szczególny zaznacza się w krajobrazie poprzez przewyższenie pogórza o 150 do 200 m, oraz poprzez okalający płaszcz lasu.

Warto też wspomnieć o tym , że Las Teutoburski na całej swej długości tworzy granice obszarów odpływowych. Dzieli zlewnie Wesser od Ems i płynącej do Renu Lippe.

Las Teutoburski to dziś przede wszystkim miejsce turystyki weekendowej, znakomicie zorganizowany teren do kolarstwa górskiego i jazdy konnej.
p align="left" class="kol2">
U podnóża gór rozwinęło się miasto Bielefeld. Ośrodek przemysłowy i siedziba postawionego w latach '60, według niespotykanych wzorców, nie tylko architektonicznych, ale i ideologicznych, uniwersytetu (wszystkie fakultety wraz z całą infrastrukturą pod jednym dachem).

Artykuł był także prezentowany w II numerze Naszej Geografii. Pisma wydawanego przez studentów geografii Uniwersytetu Wrocławskiego.