Dawne schronisko Nad ¦nie¿nymi Kot³ami

zdjêciemapa

Dawne schronisko turystyczne „Nad ¦nie¿nymi Kot³ami” (Schneegrubenbaude) po³o¿one jest na wysoko¶ci 1490 metrów n.p.m.. Obecnie znajduje siê w nim Radiowo-Telewizyjny O¶rodek Nadawczy i stacje bazowe telefonii komórkowej.

„Prawdopodobnie ju¿ na pocz±tku XIX wieku przy ska³ce Czarcia Ambona (Rübezahls Kanzel) handlarze sprzedawali w lecie górskim wêdrowcom ¿ywno¶æ i napoje. Byæ mo¿e ju¿ wtedy sta³ tam sza³as chroni±cy przed deszczem.

W 1837 hrabia Leopold Christian Gotthard von Schaffgotsch, w³a¶ciciel tych terenów, wzniós³ przy Czarciej Ambonie pierwsze prawdziwe schronisko w Sudetach – by³ to ma³y drewniany budynek, w ktorym znajdowa³y siê tylko 2 miejsca noclegowe oraz jadalnia z dwoma sto³ami. W 1858 wiej±ca w czasie burzy wichura uszkodzi³a domek i podjêto decyzjê o budowie nowego w pobli¿u Czarciej Ambony (starego nie rozebrano).
Nowe, parterowe schronisko by³o kamienne z drewnianym oszalowaniem ¶cian szczytowych. Oprócz 21 miejsc noclegowych by³a tam te¿ jadalnia oraz sala do pralnia bielizny. Budowa kosztowa³a 1700 talarów i zakoñczy³a siê w 1861.
Ju¿ wkrótce, w 1892, rodzina von Schaffgotsch zdecydowa³a siê wybudowaæ nastêpny, jeszcze wiêkszy obiekt obok starego domku z 1837. I tak powsta³ potê¿ny hotel górski, jeden z najwiêkszych w Sudetach. Nowy budynek wyró¿nia³ siê niekonwencjonaln± form±, zupe³nie niepasuj±c± do rejonu Karkonoszy, a szczególnie wysok± wie¿± widokow±. Jego architektura by³a inspirowana bry³± zamku Chojnik. G³ównym materia³em konstrukcyjnym by³y granitowe bloki, uk³adane przez w³oskich kamieniarzy, sprawiaj±ce du¿o problemów z transportem. Ciekawostk± by³a sygnalizacja ¶wietlna na wie¿y pokazuj±ca po zmroku drogê do schroniska oraz informuj±ca o wolnych miejscach. W ¶rodku by³o w sumie 5 sal restauracyjnych i 60 miejsc noclegowych (inne ¼ród³a mówi± o 44 dwuosobowych pokojach). W 1905 uruchomiono po³±czenie telefoniczne.
Schronisko wielokrotnie przebudowywano – w 1920, 1928, 1936 i 1942 – m.in. zlikwidowano 4 sale restauracyjne na parterze i utworzono tam pokoje noclegowe. Prace wykonywali architekci i pracownicy budowlani z Zarz±du Budowlanego hrabiów von Schaffgotsch z Sobieszowa.
Na pocz±tku II wojny ¶wiatowej przejê³o go Luftwaffe na o¶rodek wypoczynkowy dla swoich ¿o³nierzy. W 1944 uruchomiono w nim stacjê radiolokacyjn±, której betonowe resztki s± widoczne do dnia dzisiejszego.
Po 1945 rozpocz±³ siê jego kolejny remont ju¿ pod szyldem Polskiego Towarzystwa Tatrzañskiego oraz polsk± nazw± Wawel. W 1951 schronisko zosta³o przejête przez PTTK. W 1960 umieszczono w wie¿y telewizyjn± stacjê przeka¼nikow±, co by³o zwi±zane ze zbli¿aj±c± siê Olimpiad± w Rzymie. Niestety, wi±za³o siê to z zamkniêciem tego zas³u¿onego dla turystyki górskiej obiektu dla turystów, co nast±pi³o w maju 1961. Od tego czasu pe³ni on wspomnian± funkcjê stacji przeka¼nikowej dla potrzeb telewizji, choæ jeszcze w 1962 w wykazie schronisk karkonoskich wymieniany by³ jako schronisko, ale tylko z bufetem, bez miejsc noclegowych.

Od po³owy lat 60. XX wieku obiekt znika³ z map turystycznych, staj±c siê "tajny" (przekazywa³ równie¿ sygna³ do Czechos³owacji i Zwi±zku Radzieckiego). W stanie wojennym chroni³o go wojsko, a droga ze schroniska „Pod £abskim Szczytem” zosta³a zamkniêta.
Po kapitalnym remoncie w latach 70. pracuje w nim 3-5 osobowa za³oga.
Wspó³cze¶nie pojawiaj± siê g³osy wzywaj±ce do ponownego otwarcia tam schroniska, gdy¿ w wyniku rozwoju technicznego nie ma potrzeby zajmowania ca³ego obiektu dla potrzeb obecnej dzia³alno¶ci. Mimo i¿ budynek jest niedostêpny dla turystów, w skrajnych warunkach pogodowych mog± oni uzyskaæ w nim pomoc – pracownicy wielokrotnie pomagali ratowaæ ludzkie zdrowie i ¿ycie.”

³adne ujêcie

Szkoda, ¿e nie pe³ni dawnej funkcji...