Malta -Vittoriosa > MALTA

Poczatki historii zakonu joannitow siegaja roku 1050 kiedy to kalif Egiptu Ali az-Zahir zgodzil sie na budowe hospicjum i szpitala do opieki i leczenia pielgrzymow roznych wiar i ras przybywajacych z pielgrzymka do swietego miasta Jerozolima. Hospicjum zbudowano na miejscu klasztoru sw Jana Chrzciciela i bylo obslugiwane przez benedyktynow. Powstawaly bractwa sluzace pomoca chrzescijanom przybywajacym do Ziemi Swietej , jedno z nich oprocz opieki podjelo sie ochrony pielgrzymow i wkrotce przeksztalcilo sie w zakon rycerski niosac pomoc chorym pielgrzymom i prowadzac walke z niewiernymi (muzulmanami) , to przynioslo mu rozglos w Europie , wsparcie finansowe i nowych chetnych z roznych krajow do spelnienia swietego obowiazku ochrony Grobu Panskiego. Po pierwszej krucjacie do ziemi swietej zatwierdzony bulla papieska papieza Paschalisa II w 1113. powstal pod egida Stolicy Apostolskiej zakon sw Jana z Jerozolimy ktory miał prawo do swobodnego wyboru jego przełożonych bez ingerencji innych władz świeckich i religijnych.
Zakon podzielil role posrod swoich czlonkow na rycerzy , kapelanow i sluzbe . Na poczatku XIV wieku zakon podzielono na rejony (grupy jezykowe), poczatkowo bylo ich siedem (Prowansja, Owernia, Francja, Włochy, Aragonia (Nawarra), Anglia (ze Szkocja i Irlandia) oraz Niemcy) w 1492 roku Kastylia i Portugalia oddzielily sie od Aragonii i stanowily osma grupe. Zakon byl rzadzony przez wielkiego mistrza wybieranego na dozywotnia kadencje przez Rade Zakonu, bil wlasne pieniadze, symbolem zakonu stala sie osmioramienny krzyz .
Po utracie dostepu do Ziemi Swietej , zakon przeniosl sie do krolestwa Cypru i po dwuletniej kampanii otrzymal w lenno wyspe Rodos w 1310 roku. Aby przetrwac stale ataki piratow berberyjskich i tureckich zakon zostal zmuszony do przeksztalcenia sie w silna formacje zbrojna i stworzyl potezna flote marynaki wojennej. W roku 1522 turecki sultan Sulejman na czele 200 tysiecznej armii zaatakowal Zakon na wyspie Rodos liczacy 7000 rycerzy , po szesciu miesiacach oblezenia i bezprzykladnym mestwie Rycerzy Zakonu ( meczenskiej smierci wielu z nich) zakon poddal sie i Sulejmana pozwolil zywym i rannym rycerzom opuscic z bronia wyspe Rodos , od tego czasu nazywano go Sulejmanem Wspanialym .Pobici rycerze wycofali sie na Sycylie i przez 7 lat tulali sie po Europie z miejsca w miejsce, az krol Karol V dal Rycerzom Zakonu w lenno wyspy maltanskie i port w polnocnej Afryce ( Trypolis) pod zwierzchnosc hiszpanskiego vice-krola Sycylii . Zakon wybral na swoja siedzibe wies Birgu (Vittoriosa) na jednym z cyplow z dogodnym naturalnym portem morskim glownej wyspy , wykorzystywanym juz przez Fenicjan i Rzymian , glowna obrone stanowily dwa umocnione forty obronne St Elmo i St Angelo na sasiednim polwyspie Isla oraz niewielki fort naprzeciwko tych dwoch na wzgorzu gdzie dzisiaj stoi Valletta. Zakon majac swoja stala siedziba szybko sie rozbudowal , odbudowal flote i zaczal nekac saracenow panujacych na morzu , wobec takiej postawy Rycerzy Zakonu , sultan turecki Sulejman Wspanialy postanowil wyruszyc na czele 48 tysiecznej armii aby dac kolejna nauczke Zakonowi , przy okazji powiekszyc swoje terytoria w Europie i upuscic krwi innowiercom (chrzescijanom) . W lecie 1565 roku rozpoczelo sie oblezenie Malty , sily zakonu byly kilkakrotnie slabsze ( w sumie 700 Rycerzy , 2000 zolnierzy zawodowych i ok 3000 uzbrojonych mieszkancow Malty pod przewodnictwem wielkiego mistrza Jeana Parisot de la Vallette. Krwawe oblezenie bylo dlugie, trwalo 4 miesiace ( Sulejman planowal krotka kampanie na Malcie –do 2 tygodni) , widzac mestwo obroncow i nieudolnosc swoich dowodcow , postanowil zakonczyc obleznie i wycofac sie zanim nastapia jesienne sztormy na morzu zagrazajace bezpiecznemu powrotowi do domu jego okretow. Rezygnacja z oblezenia i wycofanie sie Turkow zostalo odebrane jako wielkie zwyciestwo chrzescijan nad niewiernymi . W podziece za tak waleczna postawe i odparcie Turkow , liczne dwory europejskie hojnie wsparly zakon , ktory spodziewajac sie powrotu Turkow szybko zbudowal duze nowoczesne warowne miasto z wysokimi bastionami wkolo i mocnym fortem od strony portu , miasto na czesc dowodcy obrony wielkiego mistrza i zrecznego stratego nazwano -La Valletta a w jego centrum zbudowano katedre poswiecona patronowi Zakonu sw Janowi Chrzcicielowi . spodziewajac sie powrotu Turkow znacznie rozbudowano fortyfikacje wokol trzech miast lezacych na cyplach naprzeciwko Valletty oraz system wiez strazniczych i fortow obronnych ze stala zaloga na calym wybrzezu . W Vallettcie w roku 1657 wybudowano nowoczesny ,duzy jak na XVII wiek szpital Sacra Infermeria z wielka sala chorych ( o dlugosci 56 metrow mogaca pomiescic jednorazowo do 900 chorych wprowadzajac nowatorska zasade , ze kazdy chory ma swoje lozko oraz , stosujac nowe techniki leczenia- sterylizacje przez gotowanie narzedzi chirurgicznych , prowadzac badania nad nowymi sposobami leczenia chorob i ran .
Zakon rozbudowal swoja flote morska i kilka lat pozniej w roku 1571 w bitwie morskiej pod Lepanto zniszczyl potege tureckiej marynarki. Jedna z regul zakonu mowiaca , ze nie wolno jego rycerzom podniesc broni przeciwko chrzescijanom przyczynila sie do jego upadku w roku 1798 kiedy do Grand Harbour wplynela armia francuska pod wodza Napoleona Bonaparte i podstepem , proszac o pozwolenie zacumowania w celu uzupelnienia zapasow wody i zywnosci w rejsie do Afryki , po wyjsciu na lad wojska Napoleon rozkazal wyjac swoim zolnierzom bron przeciwko witajacym ich Rycerzom . 12 lipca 1798 roku wielki mistrz zakonu poddal Zakon Francuzom ktorzy dali im tydzien na opuszczenie wyspy . Znowu Zakon stracil swoje siedziby i dobra dopiero po kilku latach w 1834 roku ostatecznie za siedzibę swoich władz przyjął pałac w Rzymie, gdzie rezyduje do dzisiaj. W XIXw. istnienie zakonu mającego za zadanie walkę z islamem straciło sens, kawalerowie maltańscy poświecili się działalności charytatywnej i szpitalnej niosac pomoc ofiarom klęsk żywiołowych i wojen, organizacji i utrzymywania szpitali, pomoc uchodźcom i osobom znajdującym się w potrzebie. Obecnie zakon liczy około 10.000 członków .

Palac Inkwizytora (Inquistor Palace)
W centrum miasta Vittoriosa (Birgu) lezacego na cyplu naprzeciw Valletty i Grand Harbour stoi od kilkuset lat Palac Inkwizytora z zewnatrz dosyc surowy duzy budynek jak wiele innych , kryje interesujace wnetrze, gdzie przez nieomal 250 lat urzedowalo 62 inkwizytorow , miejsce tajemnicze w ktorym kazdy ktory przeszedl przez drzwi wejsciowe byl zobowiazany do zachowania w tajemnicy tego co uslyszal i zobaczyl . Urzad Inkwizytora powstal w roku 1542 kiedy w Europie nastapil kryzys wiary katolickiej i popularne staly sie doktryny protestanckie , zalozony przez papieza Pawla III mial jeden zasadniczy cel-zneutralizowac i uciszyc heretykow , zabronic zglebiania wiedzy innej niz dozwolona przez kosciol katolicki w tym czytania zakazanych ksiag ,uprawiania magii , czarow. Inkwizytor mial uprawnienia do stosowania tortur , wiezienia wobec wszelkich odmiencow podwazajacych autorytet kosciola. Na Malcie pierwszy Inkwizytor z nadania papieza pojawil sie w roku 1562 byl to biskup Domenico Cubelles pelniacy podwojna role biskupa i inkwizytora Malty . Kolejni inkwizytorzy mieli lagodzic napiete stosunki pomiedzy urzedem Inkwizytora reprezentujacym papieza w Watykanie a Zakonem Rycerskim sw Jana na Malcie, zamykanie w wiezieniu , przesluchania przed Trybunalem Inkwizycji rycerzy zakonu powodowalo ich niechec do Urzedu Inkwizytora ,rodzilo ciagle konflikty o wladze pomiedzy zakonem a walczacym o calkowita i bezwzgledna kontrole nad wyspami maltanskimi Inkwizytorami. Przez ok 250 lat rzadzilo na Malcie 62 inkwizytorow pozostawjajac trwaly slad w historii kraju i jego mieszkancow , dla wielu z inkwizytorow byl to wazny epizod w dalszej karierze w kosciole katolickim , 27 z nich zostalo pozniej kardynalami a 2 papiezami (Fabio Cuigi 1634-39 papiez Aleksander VII i Antonio Pignatelli 1646-49 papiez InnocentyXII). Poczatkowo w budynku znajdowal sie sad cywilny prawa zakonu sw Jana ale po przeniesieniu siedziby zakonu z Birgu do nowego miasta (Valletta) inkwizytor Pietro Dusina uznal potrzebe rozbudowy palacu i posiadania wiezienia na miejscu, budynek zostal przebudowany zmieniajac nazwe na Palazzo del Saint Officio . Wszyscy oskarzeni i wiezieni przez Inkwizytora byli zobowiazani bardzo surowymi przysiegami do zachowania w tajemnicy wydarzen w czasie uwiezienia, niewywiazanie sie z przysiegi zachowania milczenia skutkowalo eskomunika ktora mogl usunac tylko kardynal Inkwizytorow w Rzymie oraz Swieta Kongregacja-co dla wielu rycerzy zakonu –pochodzacych z bogatych , szanowanych rodzin arystokratycznych z roznych krajow europejskich bylo bardzo surowa kara .W nielicznych zapiskach ktore przetrwaly do naszych czasow pisze sie na temat kar i tortur stosowanych wobec podejrzanych zanim przyznali sie do winy, podobno osoby starsze , niepelnosprawne , kobiety w zaawansowanej ciazy byly zwolniane z tortur fizycznych . Wobec zdrowych oskarzonych stosowano przerozne tortury , czesto wobec wyzej urodzonych inne niz wobec plebsu . Rycerzom ktorzy podpadli Inkwizytorowi krepowano rece z tylu na plecach i podwieszano cialo na linie aby caly ciezar byl utrzymywany na wykreconych rekach , w wersji lagodnej przez 30 minut w obecnosci medyka , w przypadku ciezszych grzechow przez kilka godzin , wobec nizej urodzonych stosowano lamanie kolem , ucinanie czlonkow ,takie praktyki byly powszechnie stosowane w tamtych czasach na dworach w roznych krajach europejskich. Nieznana jest liczba osob ktore stanely oskarzone przed Inkwizytorem na Malcie ale znajac ich gorliwosc pewnie byly ich tysiace przez okolo 250 lat . Czasy Inkwizycji na Malcie skonczyly sie wraz z inwazja Francuzow z Napoleonem Bonaparte na czele w roku 1798 , przegonili oni Inkwizytora i rycerzy zakonu z wyspy w ciagu tygodnia.