Artyku y i relacje z podr y Globtroter w
Holandia - absolutna rzeczywisto뜻 > HOLANDIA
Tomasz
relacje z podr璨y
Nie wiem jak wygl켨a퀉 Sodoma i Gomora, nie wiem czym sobie zas퀅퓓퀉 na gniew Jahwe. Pokonane le엽 na dnie Morza Martwego i ono jedynie zna tajemnic� miast rozpusty. Amsterdam 퓓je pe쿻i� konsumpcji i trudno liczy� na bosk� interwencj�. Otoczony rakietami NATO, daleki od styku tektonicznych p퀉t, bogaty, syty, bezpieczny. Wszystko to zawdzi�cza koniunkturze; kana쿽m, statkom wycieczkowym, wiatrakom i Rembrandtowi. R�wnie� prostytutkom – znudzonym dziewczynom, nierzadko bardzo pi�knym. Gro펉a kosmicznej katastrofy powr�ci nad ranem wraz z b�lem g쿽wy i wyrzutami sumienia.
Haga. Den Haag. Od wczoraj wita si� z nami deszczem i wiatrem. Nie mo풽 lub nie chce przywita� si� s쿽�cem, tym samym my, kt�rzy wi�kszo뜻 czasu sp�dzamy pod zachmurzonym niebem, nie mo풽my rozgo턢i� si� i poczu� jak u siebie. Pierwsze wra풽nie (opr�cz zimna i deszczu znad Morza P車nocnego): kolorowi. Dla przybysza z naszej cz沅ci Europy ilo뜻 kolorowych robi wra풽nie – by� mo풽 wi�ksze ni� wiatraki i coffeeshopy. Czy tak wygl켨a wsp車czesna Europa? Dzielnice dla czarnych, 웁퀃ych, Turk�w, Maroka�czyk�w, Portoryka�czyk�w. Mi�dzy nimi znajduj� swoje przycz車ki Ukrai�cy, Polacy, Bia쿽rusini. Holender niech�tnie da nielegaln� prac� Polakowi – boi si� kontroli, Turek, nie wiedzie� czemu – boi si� mniej. 쫤iat, kt�ry nie daje pracy jest nieprzyjazny, za drogi, rz켨zi si� prawami, kt�re s� nie do przyj�cia dla nas Polak�w, ze wzgl�du na formalne bariery – brak pozwolenia na prac�. Skazuje to nas na 퓓cie na marginesie tego spo쿮cze�stwa. Kolor pracy to kolor sk�ry. Praca na czarno robi z ciebie czarnego. Pracuj켧 na czarno zamieszkasz u kolorowych, b�dziesz z nimi jad� i spa�. Nie jestem rasist�. W턳�d kolorowych jest wielu uczciwych ludzi, wierz� w to tak samo, jak w to, 풽 sam jestem uczciwy. Jednak wieczorem w dzielnicy czarnych boj� si� – spojrzenia natarczywe, wyzywaj켧e. Ubiory wyzywaj켧e, ekstrawaganckie. W r�kach jointy. A wi�c tak wygl켨a Europa. Europa jest kolorowa. Jest kolorowa u spo쿮cznych, kulturowych i materialnych podstaw. Niezale퓆ie od koloru sk�ry jej mieszka�c�w, zale퓆ie od koloru pracy. I takie jest pierwsze wra풽nie – po dniu sp�dzonym w Holandii.
Turcy ni w z켦 po angielsku. Ni w z켦. Holendrzy swobodnie pos퀅guj� si� w tym j�zyku, Turek za� nie rozumie pytania: „Do you need help? I’m looking for a job”. Jak wie뜻 niesie Turcy nie u퓓waj� papieru toaletowego. Maj� specjalne buteleczki postawione przy klozetach w toalecie. Do tego, do czego my u퓓wamy papieru, oni u퓓waj� palc�w. Potem mocz� je w wodzie w tej w쿪턭ie buteleczce i wracaj� do robienia kebab�w. Plotka? Nie wiem.
No sex, no job. Aneta, Polka, kt�ra przyjecha쿪 tu przed paru dniami, przyje풼풹쿪 tu na wakacje do pracy przed rokiem i wcze턭iej, jest blondynk� i ma urod� dziecka. W zwi콄ku z tym mo풽 bez trudu znale쇗 prac� u Turk�w. Odmawia jednak, ze wzgl�du na wcze턭iejsze do턻iadczenia. W pracy w sklepie w arabskiej dzielnicy, na pytanie sk켨 pochodzisz, odpowiada쿪 zgodnie z prawd�, wtedy od klienta otrzymywa쿪 jego adres i dowiadywa쿪 si� jaka jest godzina wieczornego spotkania z tureckim przyjacielem. Jak s퀉szymy, Polka pracuj켧a na wymienionym stanowisku z definicji dorabia po godzinach. Ta kt�ra odmawia, spotyka si� z niezmiernym zdziwieniem i w mgnieniu oka traci prac�. No sex, no job.
Aneta mieszka w mieszkaniu, kt�rego w쿪턢icielem jest Polak. W trzech lub czterech pokojach mieszka w sumie dwadzie턢ia os�b; najcz沅ciej Polacy, r�wnie�: Ukrai�cy, Turcy. Rower kosztuje 10 euro (dodam, cho� by� mo풽 to zb�dna uwaga: kradziony), niemiecki paszport kosztuje 1 000 euro. Niemiecki paszport jest inwestycj� – bez trudu znajdziesz prac� („legaln�”), zwr�ci si� w ci켫u miesi켧a.
W zaduchu kuchennym, sma퓇ne jajka na kie쿫asie, ubrane w dresy postacie; miedzy innymi Rysiek: „Najlepiej, ch쿽paki za쿪pa� si� na budow�. W szklarni troch� mniej p쿪c�. W og�le to chujnia jest. Jeden trzy dni chodzi� i znalaz� prac�, inny trzy tygodnie i wr�ci� do domu. W lutym najlepiej przyje풼풹�. Tak samo z mieszkaniem. Holendrzy si� scwanili, borgi (zastaw, kaucja) chc�. Kiedy� Polacy pomieszkali, nie p쿪cili, spierdolili i mieszkali tak za darmo, od kwadratu do kwadratu, a teraz...” Arek: „W szklarni raz go뜻 hodowa� marihuan�. Znajomi z Polski u niego pracowali. On chcia� ich wyjeba� z roboty, bo mu si� co� nie podoba쿽. To oni do niego, 풽 jak tak, to go podpierdol�, 풽 hoduje. To on klamk� wyci켫n교 i kolana odstrzeli�”.
Aneta z Ma쿲osi�, studentki, przyjecha퀉 przed trzema dniami. Szukaj� pracy – 턯i� do dziesi켾ej, potem jad� na rowerach za Hag�, szukaj� pracy, nie znajduj�. Nie wychodz� wieczorami na miasto, nie zwiedzaj�, na nic ich nie sta�. Wierz�, 풽 znalezienie pracy jest rozwi콄aniem ich wszystkich problem�w. Jedzenie kupuj� w Aldiku – sklepie typu discount, jedzenie drugiego gatunku, ale ta�sze ni� nawet w Polsce. U Turk�w w sklepie ani w barze nie chc� pracowa�. 500 euro wyda퀉 na borg- kaucj� za pok�j w kt�rym mieszkaj�. Staraj� si� wy퓓� za trzy euro dziennie. W pokoju nic zniszczy� si� nie da, nic tu niema poza 턢ianami i telewizorem z wystawki. Na ekranie holenderska MTV, przebojem jest podstarza쿪 piosenkarka niderlandzka, kt�ra 턯iewa „Papa don’t preach” Madonny. W쿪턢icielem mieszkania jest Polak – krzywo na nas patrzy; nie zap쿪cili a korzystaj� z 쿪zienki, ubikacji.
Aneta: „A wczoraj jaka akcja by쿪, wjechali Turasy z bejzbolami, ch쿽pcy si� pobili, jakies porachunki, ja nie wiem o co chodzi쿽”.
Na nocleg jedziemy na kemping.
Monster k. Hagi – kemping. Dlaczego przyje풼풹j켧y do Polski Ukrai�cy, Bia쿽rusini, Rosjanie s� tacy smutni? Na maskach samochod�w rozk쿪daj� pasztety, d풽my, w�dk�, cz�sto przygotowane wcze턭iej posi쿸i – pieczone kurczaki, schabowe. Niewiele rozmawiaj�, jedz�, zbieraj� si� i jad� dalej. Dlaczego nie 턬iej� si�, nie dowcipkuj�, tylko cichcem, tak jakby chcieli, 풽by nikt ich nie przy쿪pa� na przest�pczym procederze jedzenia przy szosie.
Na dzisiejszy obiad sk쿪da� si� d풽m i pasztet. Roz쿽퓇ne na masce naszego Opla. By� mo풽 mogliby턬y je뜻 na haskiej star�wce, podziwiaj켧 architektur� miasta, spo퓓waj켧 wraz z bu쿸� atmosfer� tego�... Jednak z powodu, kt�ry w Polsce nie przyszed쿫y mi do g쿽wy nie jest tak jak bym sobie tego 퓓czy�. Ot璨: szkoda pieni�dzy na miejsca parkingowe, na paliwo, na piwko do obiadu. Po prawej stronie pastwisko otoczone drutem kolczastym, po lewej stronie kemping. Jemy w milczeniu, wolno prze퓎waj켧, 턻iadomi zaoszcz�dzonych w ten spos�b euro.
Wiecz�r na kempingu. „Polskie” pytanie – czy nie potrzebujemy roweru. Nie potrzebujemy. Rozbijamy si� w cz沅ci „s쿽wia�skiej” – opr�cz rowerowej pary Anglik�w, w tej cz沅ci pod namiotami Polacy, Ukrai�cy, Rosjanie. Po drugiej stronie w przyczepach Holendrzy, Niemcy, etc. G농wnie w namiotach, starsi i bardziej do턻iadczeni gastarbaiterzy w wynaj�tych przyczepach kempingowych. Kilku Polak�w ma prac�, reszta czeka na 퀅t szcz沅cia – czasem podobno przyje풼풹j� Holendrzy i bior� do pracy. Wraz z nadchodz켧� noc� rozmowy w namiotach coraz g쿽턭iejsze. Je풽li w nocy z trzeciego na czwarty lipca 2002, na kempingu w Monsterze by쿪 zupe쿻ie trze펧a osoba narodowo턢i polskiej – by쿪 w zdecydowanej mniejszo턢i, podobnie jak my.
Haga. Czerwone ulice Hagi. Awanturuje si� cz쿽wiek. Wali pi沅ci� w szyb� krzyczy cos do bia쿮j dziewczyny za szyb�. Ta jest uprzejma, ale i stanowcza. Rozmawia z nim po holendersku. Dziewczyna wydaje si� by� zak쿽potana. Natr�t ma ok. 35 lat, ale jest siwiute�ki. Przera펚iwie chudy i ma wy퀅piaste oczy. Chwil� p撰niej biega po deptaku miedzy wystawami z 퓓wym towarem, trzyma przed sob� otwarty portfel i podbiega do przechodni�w. 칎brze o pieni켨ze na seks. Mamrocze co� pod nosem, wzrok ma dziki, nieprzytomny. By� mo풽 upalony jointami, pijany. Mam nieodparte wra풽nie, 풽 ju� gdzie� go widzia쿮m, na obrazach Boscha lub Memlinga – w piekle.
Biedak nie wzbudza zainteresowania w턳�d sutener�w stoj켧ych w bramach. Ci nie zwracaj� uwagi na wariata. S� zaj�ci bacznym obserwowaniem jedynych bia쿽sk�rych przechodni�w – go턢i z Polski. Czujemy na sobie ich wzrok. Marihuana pot�guje w nas poczucie zagro풽nia.
I’m. sorry, I can’t help you. No job, I’m. sorry. We are full, we needn’t help. Holenderska prowincja – szklarnie ci켫n켧e si� kilometrami, pokrywaj켧e hektary powierzchni ziemi. Wie� bez las�w, brakuje nawet krzak�w czy zagajnik�w. Nie ma gdzie zrobi� siusiu. W jednej ze szklarni, w kt�rej zamierzam zapyta� o mo퓄iwo뜻 pracy, widz� tysi켧e kaktus�w wielko턢i paznokcia u kciuka. W malutkich pojemniczkach, ustawione jeden obok drugiego, od linijki. Niemal풽 nie widz� ko�ca szklarni, wsz�dzie – kaktusiki. I ani 퓓wej duszy. Odludzie, niczym na pustyni w Meksyku.
Czerwone ulice Amsterdamu. Dzielnica wok車 kana퀅 Damrak. Jak풽 odmienna atmosfera od Haskiej odpowiedniczki. T퀅my m쿽dych m轅czyzn - sexturyst�w z ca쿮go 턻iata, nie brakuje te� „klasycznych” turyst�w, g쿽턭a muzyka, gwar, narkomani, dealerzy; cocaine, ecstazy – do you want? Nawo퀉wania naganiaczy. „Common, take it! Naked girls, live show! Seks live!”, kiedy przechodzimy, s퀉szymy skierowane w nasz� stron�: „Pizda, chuj, kurwa! Pizda chuj, kurwa!” – naganiacze kiwaj� do nas zach�caj켧o. Odpowiadamy pozdrowieniem na pozdrowienie, machamy, idziemy dalej.
Otwieraj� si� drzwi wyskakuje nie pierwszej m쿽do턢i murzynka, chwyta mnie za r�k�, zaprasza do 턳odka. Wyrywam jej swoj� r�k�: „Oh, no, thank you, I’ll be back, ok.?” S퀉sz�: „You mother fucker, fuck jou!”. Nie powinno si� podchodzi� zbyt blisko szyb wystawowych. Drapie퓆e koty powinno ogl켨a� si� z bezpiecznej odleg쿽턢i – w�wczas bez strachu mo퓆a podziwia� ich pi�kno – za darmo. Krok dalej – wiele ci� mo풽 kosztowa�.
Nie wiem jak wygl켨a퀉 Sodoma i Gomora, nie wiem czym sobie zas퀅퓓퀉 na gniew Jahwe. Pokonane le엽 na dnie Morza Martwego i ono jedynie zna tajemnic� miast rozpusty. Amsterdam 퓓je pe쿻i� konsumpcji i trudno liczy� na bosk� interwencj�. Otoczony rakietami NATO, daleki od styku tektonicznych p퀉t, bogaty, syty, bezpieczny. Wszystko to zawdzi�cza koniunkturze; kana쿽m, statkom wycieczkowym, wiatrakom i Rembrandtowi. R�wnie� prostytutkom – znudzonym dziewczynom, nierzadko bardzo pi�knym. Gro펉a kosmicznej katastrofy powr�ci nad ranem wraz z b�lem g쿽wy i wyrzutami sumienia.
Aachen (Akwizgran). Obok roma�skiej katedry p撰nym popo퀅dniem kr�c� si� ludzie – niewielu turyst�w,
miedzy innymi my.
Norman Davies: „Dzi� cesarska kaplica w Akwizgranie zaliczana jest do najwspanialszych cud�w sztuki roma�skiej. Ale jest czym� wi�cej. Uczy historii lepiej ni� najlepszy podr�cznik. Wchodz켧 do 턳odka, tury턢i przechodz� przez Wilcze Wrota, kt�re zawdzi�czaj� swoj� nazw� legendzie opowiadaj켧ej o tym, jak wilk oszuka� diab쿪 w sporze o prawo w쿪sno턢i do kaplicy. Trudno si� oprze� przemo퓆emu wra풽niu, jakie robi to po낢czenie element�w kultury epoki barbarzy�stwa i kultury klasycznej...”.
S쿪wek i Adam przystan�li przed katedr�, kt�rej wie풹 zas쿽ni�ta by쿪 przez rusztowania.
- Jakie zajebiste rusztowania! Na takich to mo퓆a robi� ca퀉 dzie�, biega� mo퓆a.
Pociagiem Regional Ekspress przez Niemcy. Naprzeciwko siedz� dwie starsze panie – Rosjanki. Za nimi siedzi grupka starszych pa�stwa – Niemc�w. Poci켫 jedzie na wsch�d, w miar� zbli풹nia si� do Polskiej granicy coraz wi�cej pasa풽r�w o proweniencji s쿽wia�skiej. Dwie Rosjanki tachaj� ze sob� powi콄ane sznurkiem plastikowe torby - reklam�wki. Nie widz� innych baga퓓. Baga풽 Niemc�w – eleganckie walizki, rzecz jasna i torby. Zachowanie Niemc�w – g쿽턭e, 풹rtuj�, opowiadaj� sobie dowcipy. Dobrze si� bawi�. Reszta pasa풽r�w jakby onie턬ielona tym zachowaniem grupy niemieckich turyst�w. Rosjanki s� ubrane schludnie i zarazem ubogo. Na sk�rzanej torebce wida� przetarcia. Buty – naddarty skaj. Rozmawiaj� ze sob� po cichu, lecz odnosz� nieodparte wra풽nie, 풽 rozpiera ich jaki� rodzaj wewn�trznej dumy, pewno턢i siebie i zarazem pob쿪퓄iwo턢i wobec g쿽턭ych Niemc�w. Tak, jak doro턫i odnosz� si� do psotnych dzieci. Rozmowa Rosjanek skupia si� wok車 jedzenia – co zje뜻, kurczaka czy kotleta. W ko�cu decyduj� si� na kurczaka. Wszystko zaczyna si� od roz쿽풽nia serwety na stoliku przy oknie. Na serwecie wyci켫ni�tej z siatki po chwili le엽 na stoliku talerze i na nich kawa쿸i kurczaka. Nie przerywaj켧 rozmowy starsze panie bior� si� do obierania jajek na twardo. Nast�pnie starannie obieraj� ze sk�rki jab쿸o. Zastanawiam si� co jeszcze znajdzie si� w plastikowej siatce. Jeszcze bu쿮czka i mo퓆a zabiera� si� do obiadu. Wszystko tak, jakby dzia쿽 si� w domowej kuchni, bez niepotrzebnego po턯iechu, zaaferowania, powoli, nie przerywaj켧 rozmowy. Po drugiej stronie przedzia퀅 Niemcy, raz jeden, raz drugi wyci켫aj� batony Snickers, Mars, jedz� jogurty Danone, cz�stuja si� Tik-Takami.
Postanawiam uda� si� do ubikacji. Poci켫 przypomina naszego osobowego pi�trusa, nie trzeba chyba jednak dodawa�, 풽 o niebo czystszy, bardziej nowoczesny i elegancki. Szukam wiec toalety – w tym celu schodz� na dolne pi�tro poci켫u. Pierwsze, co uderza mnie, to zapach cebuli. Nikt tu nie siedzi, trudno jest wytrzyma� – ze wzgl�du na �w nieprzyjemny zapach. Po chwili znajduj� 펢�d쿽 smrodu. Na siedzeniu le퓓 podwin콁szy nogi pod siebie, gruba baba w ci轅kiej jesionce i chustce na g쿽wie. Wok車 pouk쿪dane siatki plastikowe powi콄ane sznurkiem. Baba 턯i, chrapie. Przykuwaj� uwag� jej grube 웁퀃o czarne podeszwy u st�p.
Przesiadka w Bielefeld. Zajmuj� miejsce w턳�d muzu쿺an�w. Grupa Arab�w sk쿪da si� z trzech dziewcz켾, dw�ch ch쿽pak�w – wszyscy w wieku ok. 20 – 25 lat. Jad� z nimi kilkuletnie dzieci, jedno z nich ma najwy풽j kilka miesi�cy – 턯i w w�zku. Jedna z dziewcz켾 nosi na g쿽wie koronkow� szat� zas쿪niaj켧� w쿽sy – element tradycyjnego stroju muzu쿺a�skiego (jak przypuszczam). Czarna koronka dodaje jej uroku – podkre턫a czer� jej oczu, czerwie� pomalowanych ust, biel z�b�w w u턬iechu. Jest to pi�kna dziewczyna. Jej kole풹nki natomiast w strojach europejskich, wyzywaj켧ych nie mniej ni� Niemki. W j�zyku arabskim trwa flirt – dziewczyny si� pod턬iewuj�, ch쿽pcy r�wnie�, dzieci biegaj� po przedziale, bawi� si� ze sob� i przeszkadzaj� doros퀉m we wzajemnym obsypywaniu si� komplementami i uszczypliwo턢iami (jak s켨z�). Dziwi mnie str�j jednej z dziewcz켾- czy jest bardziej religijna, ni� pozosta쿮? Bardziej ortodoksyjna? Mo풽 cel podr璨y nakazuje jej taki skromny i tradycyjny ubi�r? Dziewczyna wstaje zza w�zka, za kt�rym siedzia쿪. Dotychczas mia쿮m okazj� podziwia� urod� jej twarzy i misternie robion� koronkow� szat� na g쿽wie. Teraz widz� jej ods쿽ni�ty p�pek, obcis낢 bluzk�, pod kt�ra brak stanika i spodnie spod kt�rych przebija sk켺a bielizna. Wszystko komponuje si� kolorem do seksownej w tym momencie koronkowej (tradycyjnej?) szaty na g쿽wie. Dziewczyna wstaje, wyci켫a cukierki i cz�stuje dzieci, kt�re wida� j� o to poprosi퀉. Nast�pnie cz�stuje wszystkie dzieci w przedziale, jest ich jeszcze troje, ku uciesze i niewielkim skr�powaniu ich niemieckich mam.
Do przedzia퀅 wchodz� w tym momencie skinheadzi. Dobrze zbudowane sylwetki, kurtki flejersy, glany i bia쿮 drabinki w butach. 즭se g쿽wy. Jest ich trzech, nios� otwarte piwa w r�kach. Ostro퓆ie przechodz� miedzy bawi켧ymi si� dzie�mi, delikatnie st켺aj� w swych wielkich butach – tak by nie uszkodzi� kruchych dzieci�cych, 턭iadych cia�. Znikaj� za drzwiami przedzia퀅.
Kostrzy�, po polskiej stronie, tu� przy granicy polsko – niemieckiej. Ubikacja na dworcu. Przys퀅guje jeden kawa쿮k papieru toaletowego d퀅go턢i ok. 50 cm. Na desce klozetowej siedzi si� trzymaj켧 buty w ka퀅퓓. Wok車 napisy – najcz沅ciej dotycz켧e rozgrywek ligowych – 쫖켽k Wroc쿪w, Pogo� Szczecin, Legia Warszawa, Magda to k... i numer telefonu do Magdy (z podanym numerem na Polsk� +48). Zapach w쿪턢iwy ubikacji nie mytej od czas�w wizyty Ottona. Cena za ubikacj� d퀅gopisem w okienku – 1 z� lub 0,30 euro.
Turcy ni w z켦 po angielsku. Ni w z켦. Holendrzy swobodnie pos퀅guj� si� w tym j�zyku, Turek za� nie rozumie pytania: „Do you need help? I’m looking for a job”. Jak wie뜻 niesie Turcy nie u퓓waj� papieru toaletowego. Maj� specjalne buteleczki postawione przy klozetach w toalecie. Do tego, do czego my u퓓wamy papieru, oni u퓓waj� palc�w. Potem mocz� je w wodzie w tej w쿪턭ie buteleczce i wracaj� do robienia kebab�w. Plotka? Nie wiem.
No sex, no job. Aneta, Polka, kt�ra przyjecha쿪 tu przed paru dniami, przyje풼풹쿪 tu na wakacje do pracy przed rokiem i wcze턭iej, jest blondynk� i ma urod� dziecka. W zwi콄ku z tym mo풽 bez trudu znale쇗 prac� u Turk�w. Odmawia jednak, ze wzgl�du na wcze턭iejsze do턻iadczenia. W pracy w sklepie w arabskiej dzielnicy, na pytanie sk켨 pochodzisz, odpowiada쿪 zgodnie z prawd�, wtedy od klienta otrzymywa쿪 jego adres i dowiadywa쿪 si� jaka jest godzina wieczornego spotkania z tureckim przyjacielem. Jak s퀉szymy, Polka pracuj켧a na wymienionym stanowisku z definicji dorabia po godzinach. Ta kt�ra odmawia, spotyka si� z niezmiernym zdziwieniem i w mgnieniu oka traci prac�. No sex, no job.
Aneta mieszka w mieszkaniu, kt�rego w쿪턢icielem jest Polak. W trzech lub czterech pokojach mieszka w sumie dwadzie턢ia os�b; najcz沅ciej Polacy, r�wnie�: Ukrai�cy, Turcy. Rower kosztuje 10 euro (dodam, cho� by� mo풽 to zb�dna uwaga: kradziony), niemiecki paszport kosztuje 1 000 euro. Niemiecki paszport jest inwestycj� – bez trudu znajdziesz prac� („legaln�”), zwr�ci si� w ci켫u miesi켧a.
W zaduchu kuchennym, sma퓇ne jajka na kie쿫asie, ubrane w dresy postacie; miedzy innymi Rysiek: „Najlepiej, ch쿽paki za쿪pa� si� na budow�. W szklarni troch� mniej p쿪c�. W og�le to chujnia jest. Jeden trzy dni chodzi� i znalaz� prac�, inny trzy tygodnie i wr�ci� do domu. W lutym najlepiej przyje풼풹�. Tak samo z mieszkaniem. Holendrzy si� scwanili, borgi (zastaw, kaucja) chc�. Kiedy� Polacy pomieszkali, nie p쿪cili, spierdolili i mieszkali tak za darmo, od kwadratu do kwadratu, a teraz...” Arek: „W szklarni raz go뜻 hodowa� marihuan�. Znajomi z Polski u niego pracowali. On chcia� ich wyjeba� z roboty, bo mu si� co� nie podoba쿽. To oni do niego, 풽 jak tak, to go podpierdol�, 풽 hoduje. To on klamk� wyci켫n교 i kolana odstrzeli�”.
Aneta z Ma쿲osi�, studentki, przyjecha퀉 przed trzema dniami. Szukaj� pracy – 턯i� do dziesi켾ej, potem jad� na rowerach za Hag�, szukaj� pracy, nie znajduj�. Nie wychodz� wieczorami na miasto, nie zwiedzaj�, na nic ich nie sta�. Wierz�, 풽 znalezienie pracy jest rozwi콄aniem ich wszystkich problem�w. Jedzenie kupuj� w Aldiku – sklepie typu discount, jedzenie drugiego gatunku, ale ta�sze ni� nawet w Polsce. U Turk�w w sklepie ani w barze nie chc� pracowa�. 500 euro wyda퀉 na borg- kaucj� za pok�j w kt�rym mieszkaj�. Staraj� si� wy퓓� za trzy euro dziennie. W pokoju nic zniszczy� si� nie da, nic tu niema poza 턢ianami i telewizorem z wystawki. Na ekranie holenderska MTV, przebojem jest podstarza쿪 piosenkarka niderlandzka, kt�ra 턯iewa „Papa don’t preach” Madonny. W쿪턢icielem mieszkania jest Polak – krzywo na nas patrzy; nie zap쿪cili a korzystaj� z 쿪zienki, ubikacji.
Aneta: „A wczoraj jaka akcja by쿪, wjechali Turasy z bejzbolami, ch쿽pcy si� pobili, jakies porachunki, ja nie wiem o co chodzi쿽”.
Na nocleg jedziemy na kemping.
Monster k. Hagi – kemping. Dlaczego przyje풼풹j켧y do Polski Ukrai�cy, Bia쿽rusini, Rosjanie s� tacy smutni? Na maskach samochod�w rozk쿪daj� pasztety, d풽my, w�dk�, cz�sto przygotowane wcze턭iej posi쿸i – pieczone kurczaki, schabowe. Niewiele rozmawiaj�, jedz�, zbieraj� si� i jad� dalej. Dlaczego nie 턬iej� si�, nie dowcipkuj�, tylko cichcem, tak jakby chcieli, 풽by nikt ich nie przy쿪pa� na przest�pczym procederze jedzenia przy szosie.
Na dzisiejszy obiad sk쿪da� si� d풽m i pasztet. Roz쿽퓇ne na masce naszego Opla. By� mo풽 mogliby턬y je뜻 na haskiej star�wce, podziwiaj켧 architektur� miasta, spo퓓waj켧 wraz z bu쿸� atmosfer� tego�... Jednak z powodu, kt�ry w Polsce nie przyszed쿫y mi do g쿽wy nie jest tak jak bym sobie tego 퓓czy�. Ot璨: szkoda pieni�dzy na miejsca parkingowe, na paliwo, na piwko do obiadu. Po prawej stronie pastwisko otoczone drutem kolczastym, po lewej stronie kemping. Jemy w milczeniu, wolno prze퓎waj켧, 턻iadomi zaoszcz�dzonych w ten spos�b euro.
Wiecz�r na kempingu. „Polskie” pytanie – czy nie potrzebujemy roweru. Nie potrzebujemy. Rozbijamy si� w cz沅ci „s쿽wia�skiej” – opr�cz rowerowej pary Anglik�w, w tej cz沅ci pod namiotami Polacy, Ukrai�cy, Rosjanie. Po drugiej stronie w przyczepach Holendrzy, Niemcy, etc. G농wnie w namiotach, starsi i bardziej do턻iadczeni gastarbaiterzy w wynaj�tych przyczepach kempingowych. Kilku Polak�w ma prac�, reszta czeka na 퀅t szcz沅cia – czasem podobno przyje풼풹j� Holendrzy i bior� do pracy. Wraz z nadchodz켧� noc� rozmowy w namiotach coraz g쿽턭iejsze. Je풽li w nocy z trzeciego na czwarty lipca 2002, na kempingu w Monsterze by쿪 zupe쿻ie trze펧a osoba narodowo턢i polskiej – by쿪 w zdecydowanej mniejszo턢i, podobnie jak my.
Haga. Czerwone ulice Hagi. Awanturuje si� cz쿽wiek. Wali pi沅ci� w szyb� krzyczy cos do bia쿮j dziewczyny za szyb�. Ta jest uprzejma, ale i stanowcza. Rozmawia z nim po holendersku. Dziewczyna wydaje si� by� zak쿽potana. Natr�t ma ok. 35 lat, ale jest siwiute�ki. Przera펚iwie chudy i ma wy퀅piaste oczy. Chwil� p撰niej biega po deptaku miedzy wystawami z 퓓wym towarem, trzyma przed sob� otwarty portfel i podbiega do przechodni�w. 칎brze o pieni켨ze na seks. Mamrocze co� pod nosem, wzrok ma dziki, nieprzytomny. By� mo풽 upalony jointami, pijany. Mam nieodparte wra풽nie, 풽 ju� gdzie� go widzia쿮m, na obrazach Boscha lub Memlinga – w piekle.
Biedak nie wzbudza zainteresowania w턳�d sutener�w stoj켧ych w bramach. Ci nie zwracaj� uwagi na wariata. S� zaj�ci bacznym obserwowaniem jedynych bia쿽sk�rych przechodni�w – go턢i z Polski. Czujemy na sobie ich wzrok. Marihuana pot�guje w nas poczucie zagro풽nia.
I’m. sorry, I can’t help you. No job, I’m. sorry. We are full, we needn’t help. Holenderska prowincja – szklarnie ci켫n켧e si� kilometrami, pokrywaj켧e hektary powierzchni ziemi. Wie� bez las�w, brakuje nawet krzak�w czy zagajnik�w. Nie ma gdzie zrobi� siusiu. W jednej ze szklarni, w kt�rej zamierzam zapyta� o mo퓄iwo뜻 pracy, widz� tysi켧e kaktus�w wielko턢i paznokcia u kciuka. W malutkich pojemniczkach, ustawione jeden obok drugiego, od linijki. Niemal풽 nie widz� ko�ca szklarni, wsz�dzie – kaktusiki. I ani 퓓wej duszy. Odludzie, niczym na pustyni w Meksyku.
Czerwone ulice Amsterdamu. Dzielnica wok車 kana퀅 Damrak. Jak풽 odmienna atmosfera od Haskiej odpowiedniczki. T퀅my m쿽dych m轅czyzn - sexturyst�w z ca쿮go 턻iata, nie brakuje te� „klasycznych” turyst�w, g쿽턭a muzyka, gwar, narkomani, dealerzy; cocaine, ecstazy – do you want? Nawo퀉wania naganiaczy. „Common, take it! Naked girls, live show! Seks live!”, kiedy przechodzimy, s퀉szymy skierowane w nasz� stron�: „Pizda, chuj, kurwa! Pizda chuj, kurwa!” – naganiacze kiwaj� do nas zach�caj켧o. Odpowiadamy pozdrowieniem na pozdrowienie, machamy, idziemy dalej.
Otwieraj� si� drzwi wyskakuje nie pierwszej m쿽do턢i murzynka, chwyta mnie za r�k�, zaprasza do 턳odka. Wyrywam jej swoj� r�k�: „Oh, no, thank you, I’ll be back, ok.?” S퀉sz�: „You mother fucker, fuck jou!”. Nie powinno si� podchodzi� zbyt blisko szyb wystawowych. Drapie퓆e koty powinno ogl켨a� si� z bezpiecznej odleg쿽턢i – w�wczas bez strachu mo퓆a podziwia� ich pi�kno – za darmo. Krok dalej – wiele ci� mo풽 kosztowa�.
Nie wiem jak wygl켨a퀉 Sodoma i Gomora, nie wiem czym sobie zas퀅퓓퀉 na gniew Jahwe. Pokonane le엽 na dnie Morza Martwego i ono jedynie zna tajemnic� miast rozpusty. Amsterdam 퓓je pe쿻i� konsumpcji i trudno liczy� na bosk� interwencj�. Otoczony rakietami NATO, daleki od styku tektonicznych p퀉t, bogaty, syty, bezpieczny. Wszystko to zawdzi�cza koniunkturze; kana쿽m, statkom wycieczkowym, wiatrakom i Rembrandtowi. R�wnie� prostytutkom – znudzonym dziewczynom, nierzadko bardzo pi�knym. Gro펉a kosmicznej katastrofy powr�ci nad ranem wraz z b�lem g쿽wy i wyrzutami sumienia.
Aachen (Akwizgran). Obok roma�skiej katedry p撰nym popo퀅dniem kr�c� si� ludzie – niewielu turyst�w,
miedzy innymi my.
Norman Davies: „Dzi� cesarska kaplica w Akwizgranie zaliczana jest do najwspanialszych cud�w sztuki roma�skiej. Ale jest czym� wi�cej. Uczy historii lepiej ni� najlepszy podr�cznik. Wchodz켧 do 턳odka, tury턢i przechodz� przez Wilcze Wrota, kt�re zawdzi�czaj� swoj� nazw� legendzie opowiadaj켧ej o tym, jak wilk oszuka� diab쿪 w sporze o prawo w쿪sno턢i do kaplicy. Trudno si� oprze� przemo퓆emu wra풽niu, jakie robi to po낢czenie element�w kultury epoki barbarzy�stwa i kultury klasycznej...”.
S쿪wek i Adam przystan�li przed katedr�, kt�rej wie풹 zas쿽ni�ta by쿪 przez rusztowania.
- Jakie zajebiste rusztowania! Na takich to mo퓆a robi� ca퀉 dzie�, biega� mo퓆a.
Pociagiem Regional Ekspress przez Niemcy. Naprzeciwko siedz� dwie starsze panie – Rosjanki. Za nimi siedzi grupka starszych pa�stwa – Niemc�w. Poci켫 jedzie na wsch�d, w miar� zbli풹nia si� do Polskiej granicy coraz wi�cej pasa풽r�w o proweniencji s쿽wia�skiej. Dwie Rosjanki tachaj� ze sob� powi콄ane sznurkiem plastikowe torby - reklam�wki. Nie widz� innych baga퓓. Baga풽 Niemc�w – eleganckie walizki, rzecz jasna i torby. Zachowanie Niemc�w – g쿽턭e, 풹rtuj�, opowiadaj� sobie dowcipy. Dobrze si� bawi�. Reszta pasa풽r�w jakby onie턬ielona tym zachowaniem grupy niemieckich turyst�w. Rosjanki s� ubrane schludnie i zarazem ubogo. Na sk�rzanej torebce wida� przetarcia. Buty – naddarty skaj. Rozmawiaj� ze sob� po cichu, lecz odnosz� nieodparte wra풽nie, 풽 rozpiera ich jaki� rodzaj wewn�trznej dumy, pewno턢i siebie i zarazem pob쿪퓄iwo턢i wobec g쿽턭ych Niemc�w. Tak, jak doro턫i odnosz� si� do psotnych dzieci. Rozmowa Rosjanek skupia si� wok車 jedzenia – co zje뜻, kurczaka czy kotleta. W ko�cu decyduj� si� na kurczaka. Wszystko zaczyna si� od roz쿽풽nia serwety na stoliku przy oknie. Na serwecie wyci켫ni�tej z siatki po chwili le엽 na stoliku talerze i na nich kawa쿸i kurczaka. Nie przerywaj켧 rozmowy starsze panie bior� si� do obierania jajek na twardo. Nast�pnie starannie obieraj� ze sk�rki jab쿸o. Zastanawiam si� co jeszcze znajdzie si� w plastikowej siatce. Jeszcze bu쿮czka i mo퓆a zabiera� si� do obiadu. Wszystko tak, jakby dzia쿽 si� w domowej kuchni, bez niepotrzebnego po턯iechu, zaaferowania, powoli, nie przerywaj켧 rozmowy. Po drugiej stronie przedzia퀅 Niemcy, raz jeden, raz drugi wyci켫aj� batony Snickers, Mars, jedz� jogurty Danone, cz�stuja si� Tik-Takami.
Postanawiam uda� si� do ubikacji. Poci켫 przypomina naszego osobowego pi�trusa, nie trzeba chyba jednak dodawa�, 풽 o niebo czystszy, bardziej nowoczesny i elegancki. Szukam wiec toalety – w tym celu schodz� na dolne pi�tro poci켫u. Pierwsze, co uderza mnie, to zapach cebuli. Nikt tu nie siedzi, trudno jest wytrzyma� – ze wzgl�du na �w nieprzyjemny zapach. Po chwili znajduj� 펢�d쿽 smrodu. Na siedzeniu le퓓 podwin콁szy nogi pod siebie, gruba baba w ci轅kiej jesionce i chustce na g쿽wie. Wok車 pouk쿪dane siatki plastikowe powi콄ane sznurkiem. Baba 턯i, chrapie. Przykuwaj� uwag� jej grube 웁퀃o czarne podeszwy u st�p.
Przesiadka w Bielefeld. Zajmuj� miejsce w턳�d muzu쿺an�w. Grupa Arab�w sk쿪da si� z trzech dziewcz켾, dw�ch ch쿽pak�w – wszyscy w wieku ok. 20 – 25 lat. Jad� z nimi kilkuletnie dzieci, jedno z nich ma najwy풽j kilka miesi�cy – 턯i w w�zku. Jedna z dziewcz켾 nosi na g쿽wie koronkow� szat� zas쿪niaj켧� w쿽sy – element tradycyjnego stroju muzu쿺a�skiego (jak przypuszczam). Czarna koronka dodaje jej uroku – podkre턫a czer� jej oczu, czerwie� pomalowanych ust, biel z�b�w w u턬iechu. Jest to pi�kna dziewczyna. Jej kole풹nki natomiast w strojach europejskich, wyzywaj켧ych nie mniej ni� Niemki. W j�zyku arabskim trwa flirt – dziewczyny si� pod턬iewuj�, ch쿽pcy r�wnie�, dzieci biegaj� po przedziale, bawi� si� ze sob� i przeszkadzaj� doros퀉m we wzajemnym obsypywaniu si� komplementami i uszczypliwo턢iami (jak s켨z�). Dziwi mnie str�j jednej z dziewcz켾- czy jest bardziej religijna, ni� pozosta쿮? Bardziej ortodoksyjna? Mo풽 cel podr璨y nakazuje jej taki skromny i tradycyjny ubi�r? Dziewczyna wstaje zza w�zka, za kt�rym siedzia쿪. Dotychczas mia쿮m okazj� podziwia� urod� jej twarzy i misternie robion� koronkow� szat� na g쿽wie. Teraz widz� jej ods쿽ni�ty p�pek, obcis낢 bluzk�, pod kt�ra brak stanika i spodnie spod kt�rych przebija sk켺a bielizna. Wszystko komponuje si� kolorem do seksownej w tym momencie koronkowej (tradycyjnej?) szaty na g쿽wie. Dziewczyna wstaje, wyci켫a cukierki i cz�stuje dzieci, kt�re wida� j� o to poprosi퀉. Nast�pnie cz�stuje wszystkie dzieci w przedziale, jest ich jeszcze troje, ku uciesze i niewielkim skr�powaniu ich niemieckich mam.
Do przedzia퀅 wchodz� w tym momencie skinheadzi. Dobrze zbudowane sylwetki, kurtki flejersy, glany i bia쿮 drabinki w butach. 즭se g쿽wy. Jest ich trzech, nios� otwarte piwa w r�kach. Ostro퓆ie przechodz� miedzy bawi켧ymi si� dzie�mi, delikatnie st켺aj� w swych wielkich butach – tak by nie uszkodzi� kruchych dzieci�cych, 턭iadych cia�. Znikaj� za drzwiami przedzia퀅.
Kostrzy�, po polskiej stronie, tu� przy granicy polsko – niemieckiej. Ubikacja na dworcu. Przys퀅guje jeden kawa쿮k papieru toaletowego d퀅go턢i ok. 50 cm. Na desce klozetowej siedzi si� trzymaj켧 buty w ka퀅퓓. Wok車 napisy – najcz沅ciej dotycz켧e rozgrywek ligowych – 쫖켽k Wroc쿪w, Pogo� Szczecin, Legia Warszawa, Magda to k... i numer telefonu do Magdy (z podanym numerem na Polsk� +48). Zapach w쿪턢iwy ubikacji nie mytej od czas�w wizyty Ottona. Cena za ubikacj� d퀅gopisem w okienku – 1 z� lub 0,30 euro.
Dodane komentarze
do czy 01.06.2007
chemick 2007-06-01 12:10:43
Rok temu przeczytalem ten artykulik i mimo wszystko pojechalem na kemping De Molenslag w Monster, oczywiscie za praca. W karawanie przywitala nas kartka poprzednich najemcow o tresci malo optymistycznej. Szukali pracy tydzien, nie znalezli, wrocili do Polski. Pewnie gdyby nie tanie piwo i marihuana zmartwiloby to nas... Po 2 dniach zwiedzania okolic (nie szukalismy pracy bo rowerow nie mielismy), spedzania czasu na plazy i w karawanie, oczywiscie przy niezbednym piwku i joincie, ktos zapukal. Byla to sasiadka, mloda dziewczyna z Polski. Przywitala sie i zapytala czy nie szukamy pracy. 2 dni pozniej juz pracowalismy w szklarni z kaktusami :).Reasumujac. Trzeba byc kompletnie lewym, zeby nie znalezc w Holandii pracy. END
Przydatne adresy
Brak adres w do wy wietlenia.
