Serbia

Artyku y i relacje z podr y Globtroter w

relacje z podróży

Do Serbii mieli¶my wjechać z Kosowa, ale niestety nawet bez kosowskich stempli w paszportach, na które serbscy celnicy s± wyczuleni, i tak zawrócono nas z granicy. Kazano nam udać się ponownie do Macedonii, w której byli¶my kilka dni wcze¶niej podczas naszej bałkańskiej wyprawy i stamt±d spróbować wjechać na terytorium Serbii, tym razem według nich …legalnie. Tak się niefortunnie złożyło, że teraz by dotrzeć na północ Europy, do naszego rodzinnego domu w Polsce, musieli¶my jechać, o ironio, na południe kontynentu. Tak to już jest, że czasem, aby zrobić dwa kroki do przodu trzeba najpierw zrobić krok do tyłu.

Serbowie nie uznaj± państwowo¶ci Kosowa od czasów wojny i nalotów NATO z 1999 roku. Ogłoszenie niepodległo¶ci przez Kosowarów w lutym 2008 roku, któr± poparła tylko czę¶ć społeczno¶ci międzynarodowej, w tym Polska, spowodowało protest Serbii i jej wniosek do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwo¶ci w sprawie okre¶lenia legalno¶ci tej jednostronnej decyzji o uniezależnieniu się ich prowincji. Trudno się dziwić ich zawzięto¶ci, bo chyba każdy naród za jeden z najważniejszych priorytetów uważa ochronę integralno¶ci swojego państwa.

Nawet mimo okrucieństw wojen bałkańskich z lat 90-tych, gdy Serbowie starali się bronić jugosłowiańskiej jedno¶ci, co by nie mówić sztucznego politycznie i kulturowo tworu, trzeba wiedzieć także o tym, że sami do¶wiadczyli wtedy też wielu nieszczę¶ć i niesprawiedliwo¶ci. Do dzisiaj chociażby w±tpliwa wydaje się decyzja o nalotach NATO bez rezolucji ONZ, co było dot±d podstawow± norm± w takich wypadkach. W wyniku masowych bombardowań zginęło wówczas też wielu cywili i zniszczono infrastrukturę kraju.

Z kolei podczas działań odwetowych przez kosowskich Albańczyków w 2006 roku, gdy sporne terytorium było pod egid± ONZ, przy pasywno¶ci sił KFOR przesiedlono lub wypędzono ok. 300 tys. Serbów. Czę¶ć z nich wywieziono do Albanii w celu pobrania narz±dów wewnętrznych do transplantacji, co jest do tej pory nie wyja¶nionym, międzynarodowym skandalem. To tylko potwierdza, że ostatni konflikt bałkański nie poddaje się jednoznacznej ocenie. Im więcej poznawali¶my poszczególne kraje, tym bardziej się o tym przekonywali¶my.

Ten swoisty kocioł bałkański cały czas wrze i kipi. Bułgarzy nie cierpi± Turków za pięćsetletni± okupację ich kraju, ale s± wdzięczni Rosjanom, którzy ich od tego uwolnili. Na dodatek Bułgarzy nie znosz± Macedończyków, uznaj±c, że to ich pradawne ziemie i drwi±c, że macedoński język jest jedynie jednym z bułgarskich dialektów. Macedonii do tej pory nie uznaje Grecja, która uważa, że bezprawnie przyjęła ona nazwę ich starożytnej prowincji i odnosi się bezpodstawnie do Aleksandra Wielkiego, który był przecież greckim bohaterem i nie miał nic wspólnego z tym słowiańskim narodem.

Macedończycy s± też skonfliktowani z Albani±, która, co ostatnio wydaje się już oczywiste, aspiruje do stopniowego uzależnienia Kosowa, a i na macedońskie władze ma coraz większy wpływ poprzez swoj± 25% mniejszo¶ć. Problem Kosowa, z perspektywy czasu, wydaje się dzisiaj konfliktem nie między Serbi± a separatystami, ale raczej jest to wynik aspiracji dwóch narodów – albańskiego i serbskiego do tego terytorium.

Sama Serbia, uznaj±ca się za serce Jugosławii, musiała najpierw pogodzić się z jej rozpadem w wyniku nie tak dawnych krwawych wojen domowych, by w 2006 roku utracić też po referendum niepodległo¶ciowym Czarnogórę, a w dwa lata póĽniej wspomniane wcze¶niej Kosowo. W tym kotle jest też Rumunia, która wci±ż ma niewyja¶nione spory graniczne z Bułgari±, Węgrami i Ukrain±, a w dodatku ro¶ci sobie prawa do terytorium Mołdawii i Naddniestrza.

Teraz mieli¶my poznać bliżej serbski kraj, który według medialnych przekazów był głównym zarzewiem ognia pod tym bałkańskim kotłem. Przymusowa „cofka” z kosowsko-serbskiej granicy była naszym pierwszym kontaktem z Serbami. Nie chcieli¶my z nimi dyskutować, gdyż grzecznie acz stanowczo wyja¶nili nam, że nie miałoby to sensu. Nasuwały nam się jednak logiczne pytania. Skoro uważaj±, że nielegalnie przekroczyli¶my granicę serbsk± wjeżdżaj±c na terytorium Kosowa, to dlaczego na owej granicy nie było serbskich celników, tylko s± tutaj, czyli według nich w ¶rodku kraju?

To chyba nie nasza wina, że nikt z nas nie miał tzw. „licznej karty”, co było oficjalnym powodem zakazu przekroczenia granicy. Jak rozumieli¶my chodziło o to, że nie miał nam kto wbić serbskich piecz±tek wjazdowych do paszportów na kosowskiej granicy. Ale szkoda było nam tracić więcej czasu na zadawanie tego typu pytań w tej do¶ć absurdalnej sytuacji i grzecznie zrobili¶my nawijkę do kosowskiej Prisztiny, a potem pod macedońskie Skopje.

Ponownie próbowali¶my przekroczyć serbsk± granicę w Kumanowie i od razu utknęli¶my w sporej kolejce. Stracili¶my w niej około godzinę czasu, a na dodatek nie mogli¶my się opędzić od żebrz±cych kobiet z dziećmi. Zastanawiali¶my się czy po serbskiej stronie będzie podobnie, ale jak się póĽniej okazało Serbowie jako¶ umiej± rozwi±zywać tego typu problemy, bo nie widzieli¶my tam takich obrazków.

Na tym punkcie granicznym celniczka zapytała tylko gdzie jedziemy i czy mamy co¶ do oclenia, po czym wpu¶ciła nas do swego kraju. Nasza droga wiodła do Niszu, gdzie chcieli¶my się zatrzymać na obiad. To całkiem przyjemne miasto, maj±ce około ćwierć miliona mieszkańców, było podczas I wojny ¶wiatowej stolic± Serbii. Dzisiaj to trzecia, co do wielko¶ci, aglomeracja w kraju. Obiad zjedli¶my przy głównym placu w samym centrum, w restauracji „Gnezdo” czyli „kurczakowej knajpce”, gdzie zamówili¶my między innymi takie specjały jak „pilevici corba” czyli rosół z kury i drobiowe szaszłyki, które smakowały nam że hej.

Syci udali¶my się na zwiedzanie starówki, gdzie doprowadził nas most przed rzekę, z którego widać było obwarowania dawnego miasta i bramę główn±. Kilkadziesi±t minut przechadzali¶my się alejkami po parku istniej±cym dzi¶ za murami, który skrywa w sobie pozostało¶ci z czasów Imperium Osmańskiego. Można tam obejrzeć do¶ć zrujnowany meczet, dawny hamman (łaĽnie) i inne zabudowania, w których dzi¶ urz±dzono galerie, kawiarnie i sklepiki. Ciekawe jest też lapidarium ukryte w¶ród drzew.

Do auta wracali¶my przez pareczek przy promenadzie, w którym znajduj± się popiersia „narodnich gierojów”, w tym jakiego¶ nieznanego nam bliżej piłkarza. Jak wyczytali¶my w przewodniku, główn± atrakcj± turystyczn± Niszu jest „wieża czaszek”, któr± chcieli¶my koniecznie zobaczyć. Niestety trafić do niej było nam do¶ć ciężko, bo nawet gdy udało nam się po nielicznych drogowskazach dojechać na wskazywan± ulicę, to za żadne skarby nie mogli¶my dostrzec osławionej wieży maj±cej znajdować się, według zapytywanych przechodniów, tuż przy samej drodze. Jak się okazało powinni¶my wypatrywać kaplicy, a nie wieży, gdyż obecnie jest ona wła¶nie zabudowana w postaci małej ¶wi±tyni narodowej.

Mieli¶my wielkie szczę¶cie, bo chociaż kasa na parkingu już była zamknięta, udali¶my się do kaplicy, gdzie zastali¶my jeszcze kustosza, który wygaszał ¶wiatła i miał zamykać obiekt. Po gor±cych pro¶bach i uiszczeniu odpowiedniej kwoty bez ż±dania biletów, ten miły jegomo¶ć zdecydował się pozwolić nam na obejrzenie tej tragicznej pami±tki po osmańskich okupantach. Podobno Turcy po jednej z bitew kazali wszystkich jeńców zabić, a ich czaszki wmurowali w ¶ciany wysokiej na kilkana¶cie metrów wieży, jako przestrogę dla narodu serbskiego przed kolejn± rewolt±. Do dzisiaj zachowało się kilka metrów kwadratowych ¶cian u nasady tej budowli i ok. 50 czaszek, które naprawdę robi± przerażaj±ce wrażenie.

Zaczęło zmierzchać i nie zamierzali¶my, po tym co zobaczyli¶my, zostawać tutaj na noc. Na szczę¶cie od Niszu na północ przebiega autostrada, któr± mieli¶my zamiar dotrzeć jeszcze tego wieczora do stolicy Serbii. Opłaty uiszcza się na bramkach i wychodzi to jakie¶ 20 zł za każde 120-150 km jazdy.

Niestety zmęczenie i póĽna pora kazały nam szukać noclegu już w połowie drogi do Belgradu. Zdecydowali¶my się zjechać do miejscowo¶ci o całkiem przyjemnej nazwie, a mianowicie Jagodina, czyli po naszemu Truskawka.

Główna ulica, na któr± wjechali¶my w pewnym momencie robi się ¶lep± uliczk±, a jej dalszy odcinek stanowi miejski deptak. Jak nam doradziła młoda kobieta zagadnięta o tani nocleg, powinni¶my się udać do małego pensjonatu kilkaset metrów stamt±d, bo jedyny hotel w mie¶cie jest w socrealistycznym stylu i przechodzi wła¶nie remont. W owym pensjonacie poinformowano nas, że nie ma miejsc, ale na całe szczę¶cie jakim¶ cudem młody człowiek schodz±cy ze schodów stwierdził, że przecież jest ostatni wolny pokój na drugim piętrze, który wzięli¶my w ciemno nie maj±c innego wyboru.

Nasz wybawca, który był chyba synem wła¶cicielki pensjonatu, poszedł ze mn± po samochód, by go zaparkować na tyłach pensjonatu. Po drodze opowiadał mi jak wiele atrakcji ma Jagodina i jak władze nie chc± jej promować. Mówił też co¶ o mafii, malwersacji publicznych pieniędzy, braku perspektyw w jego kraju i tego typu rzeczy. Znałem te historie z Bułgarii, ale tamten kraj jest członkiem Unii Europejskiej, a Serbia raczej nie aspiruje do członkowstwa w tych strukturach. Widać wszędzie s± te same problemy, gdy się nadstawi dobrze ucha i poci±gnie za język.

Podczas tego krótkiego, nocnego spaceru po miasteczku zauważyłem spore tłumy przechadzaj±ce się po deptaku. To chyba zasługa chłodniejszej pory po upalnym dniu i tych atrakcji o jakich wspominał mój rozmówca, w¶ród których zapewne przoduje park wodny i zoo, co nas dosyć zaskoczyło, bo nasz przewodnik Jagodinę opisywał dosyć lakonicznie. Rankiem udali¶my się jednak tylko na krótki spacer po miasteczku, ogl±daj±c między innymi zabytkowe domy przy głównej ulicy, która za dnia znów stała się przejezdna oraz cerkiew z wież± zegarow±, a także robi±c niezbędne zakupy.

Po jakiej¶ godzinie jazdy autostrad± dotarli¶my na przedmie¶cia Belgradu. Zjechali¶my do centrum miasta szukaj±c miejsca do parkowania, bo wszędzie były zakazy. Przycumowali¶my na chodniku koło podziemnego parkingu i udali¶my się w kierunku twierdzy Kalemegdan nad Dunajem.

Biały Gród, to jedno z najstarszych miast w Europie, którego korzenie sięgaj± 7000 lat. Tereny między Saw± a Dunajem były już zamieszkiwane w paleolicie. To stolica powojennej Jugosławii i dzisiejszej Serbii. Tu zabito w 2003 roku premiera i protestowano na placu przed Teatrem Narodowym przeciwko polityce Milosewica. Tu dzisiaj znajduje się kulturalne, gospodarcze i polityczne centrum państwa serbskiego.

Twierdza Kalemegdan jest warta zachodu, chociażby dla widoków na Dunaj i Sawę, które zbiegaj± się wzdłuż jej murów. Od strony Bramy Stambulskiej pod murami stoj± stare tanki i działa stanowi±c muzeum wojskowe pod gołym niebem, które powinny zainteresować nie tylko pasjonatów historii Na terenie twierdzy znalazłem metalowy bunkier z nowszych czasów, co może wskazywać, że służyła ona do działań obronnych nie tylko w czasach osmańskich, ale także póĽniejszych. Dzi¶ po twierdzy można się poruszać swobodnie za darmo, albo turystyczn± kolejk±. Przed wej¶ciem na teren Kalemegdanu stoi pomnik wdzięczno¶ci Francji, prawdopodobnie za wyzwolenie spod okupacji austro-węgiersko-niemieckiej w czasie I wojny ¶wiatowej.

Warto też przespacerować się główn± arteri± miasta, czyli bulwarem Kneza Michailova, gdzie istnieje sporo przytulnych kafejek i secesyjnych kamienic. To ulubione miejsce spacerów nie tylko niezbyt licznych turystów, ale przede wszystkim mieszkańców stolicy. W drodze do twierdzy Kalemegdan, która znajduje się kilkaset metrów od końca deptaka, można odbić wcze¶niej na lewo, by odwiedzić Cerkiew katedraln± ¶więtego Michała Archanioła, w której znajduje się piękny ikonostas.

Natomiast inna znana belgradzka cerkiew, imienia ¦w. Sawy, leż±ca w innej czę¶ci miasta, jest co prawda olbrzymia, jednak pozostaje wci±ż w budowie. Z zewn±trz robi naprawdę duże wrażenie, jak chociażby Sobór Newski w Sofii, ale trzeba wiedzieć, że jest to nowa budowla, której ukończenie potrwa jeszcze zapewne kilkana¶cie lat. Swoj± drog± zastanawia fakt, że wszystkie prawosławne ¶wi±tynie s± wci±ż budowane w starym, bizantyjskim stylu i trudno na pierwszy rzut oka stwierdzić, która z nich jest zabytkiem, a która nie.

W drodze na Węgry, okazało się, że odcinek autostrady jakie¶ 100 km przed Subotic±, jest dopiero w budowie. Na naszej mapie jednak jak byk widniała pięknie wymalowana autostrada, aż do samej węgierskiej granicy. Nawet nie użyto linii przerywanej, używanej do oznaczeń planowanych przebiegów dróg ekspresowych i autostrad, tylko ci±gł± lini± oznaczyli drogę, której jeszcze nie ma. A może była i się zbyła. A teraz trzeba to naprawić?

Snuj±c takie dywagacje dojechali¶my t± wirtualn± autostrad± do Szegedu, a potem dalej już prawdziwym autobanem za winietkę w kwocie 8 euro przez całe Węgry na Słowację. Na Węgrzech zatrzymali¶my się jedynie na obiad przy zjeĽdzie na Kitelek, jak się okazało, w tureckiej karczmie. Z kolei na Słowacji płaci się za winietkę na 7 dni tylko 5 euro, ale za to autostrad± do polskiej granicy się już nie dojedzie.

Przed powrotem do domu musieli¶my jeszcze zaliczyć jeden nocleg i niestety nie obyło się bez przygód. Zatrzymali¶my się najpierw w przydrożnym hotelu Park w miejscowo¶ci Hokovce, jakie¶ 2 km przed uzdrowiskiem Dudince. Hotel był pełen go¶ci, a na dole na dobre trwała zabawa taneczna. Wzięli¶my pokój, wtargali¶my walizki na drugie piętro, zaczęli¶my wypakowywać przybory codziennego użytku, a córka pierwsza wbiła się pod prysznic. Niestety za chwilę zawołała mnie żebym zabił kilka żuczków, które chodz± po łazience, bo się ich boi. Okazało się, że cały pokój jest pełen prusaków i karaluchów, co spotkali¶my bodajże pierwszy raz podczas naszych wszystkich dotychczasowych wojaży. Zdecydowali¶my się stamt±d szybo ewakuować odbieraj±c pieni±dze i wysłuchuj±c jakich¶ pokrętnych wyja¶nień, że to z powodu upału.

Na szczę¶cie parę kilometrów dalej były wolne pokoje w nowym pensjonacie „U Młynarky”, gdzie na osłodę otwarty był jeszcze pub, w którym przepłukali¶my dobrym piwem niesmak, jaki powstał w naszych ustach.

Kolejnego dnia dotarli¶my szczę¶liwie do Polski po 24 dniach w podróży i przejechaniu 6200 kilometrów oraz odwiedzeniu 9 krajów, z czego 3 dwukrotnie. Nie wspominałem, że już na samym pocz±tku naszej drogi na Bałkany, w Rumunii, popsuła nam się klimatyzacja w aucie, więc większo¶ć trasy spędzili¶my w zaduchu i spiekocie, co nie za bardzo pomagało nam w pokonywaniu dłuższych odcinków. Na dodatek wysiadł nam przeł±cznik LPG i nie wiedzieli¶my kiedy jedziemy na benzynie, a kiedy na gazie, mimo że przed wyjazdem auto było w serwisie zarówno w celu przegl±du klimy i instalacji gazowej wła¶nie. Ot, taka tam zło¶liwo¶ć rzeczy martwych. Ale za to moc wrażeń z całej wyprawy pozostanie nam zapewne na całe życie.

SERBIA / - / Belgrad / Bunkier twierdzy Kalemegdan

SERBIA / - / Belgrad / Fontanna przy bulwarze Kneza Mihailova

SERBIA / - / Belgrad / Twierdza Kalemegdan

SERBIA / - / Jagodina / Wieża zegarowa przy cerkwi

SERBIA / - / Belgrad / Zej¶cie Dunaju i Sawy

brak komentarzy

dodaj nowy komentarz...

Brak adres w do wy wietlenia.

Dział Artykuły

Dział Artykuły powstał w celu umożliwienia zarejestrowanym użytkownikom serwisu globtroter.pl publikowania swoich relacji z podróży i pomocy innym podróżnikom w planowaniu wyjazdów.

Uwaga:

za każde dodany artykuł otrzymujesz punkty - przeczytaj o tym.