Bazylika Mariacka koroną miasta Gdańska > POLSKA

- Wielkość Bazyliki Mariackiej porusza wszystkich, którzy do Gdańska przybywają, nazywana jest koroną miasta Gdańska, co zdaniem księdza jest szczególnego w tej świątyni?

Gdańsk, Pomorskie, Kościół Mariacki, POLSKA

Kościół Mariacki nade wszystko zachwyca swoją architekturą. Wielkość świątyni, jej wysokość, monumentalna 82 metrowa wieża sprawiają, że spoglądając na Gdańsk, nie można tego wspaniałego obiektu nie zauważyć. Kościół góruje nad całym miastem. Jest jego koroną. Kubatura bazyliki to 155 tys. m³, powierzchnia posadzki to ponad 4500 m², powierzchnia dachu to blisko 10 tys. m².

Gdańsk, Pomorskie, Gdańsk prawie z lotu ptaka, POLSKA

We wnętrzu bazyliki możemy podziwiać wspaniałe kryształowe i gwieździste sklepienia, przepiękną, składającą się blisko z 500 płyt nagrobnych posadzkę oraz zbiór przepięknych gotyckich ołtarzy oraz liczne epitafia.

Bazylika Mariacka, Gdańsk, Ołtarz z kaplicy św. Jakuba, POLSKA

Co prawda, dramat zniszczeń II wojny światowej, który dotknął Gdańsk, nie ominął Kościoła Mariackiego. Cała konstrukcja dachowa została spalona, część sklepień zarwało się, co spowodowało ogromne zniszczenia również we wnętrzu świątyni. Wyposażenie świątyni po części spaliło się, część została wywieziona. Staraniem moich poprzedników odbudowano świątynię ze zniszczeń wojennych, a także niektóre elementy wyposażenia powróciły do kościoła. Spora jednak liczba zabytkowych obiektów pozostaje nadal w muzeach w kraju i poza granicami Polski.

Bazylika Mariacka, Gdańsk, Figura muzykującego anioła z dawnego chóru, POLSKA

Musimy sobie jeszcze uświadomić, że Kościół Mariacki od końca XVI w. był w rękach protestantów. Po zakończeniu II wojny światowej wrócił w ręce kościoła katolickiego i zaczął być przywracany do kultu. Prace trwały do 1965 r. Ks. Prałat Józef Zator-Przytocki, mój poprzednik, sześćdziesiąty katolicki proboszcz, bardzo mocnymi zgłoskami wpisał się w odbudowę i przywrócenie do kultu świątyni Kościoła Mariackiego.
- Warto odnotować rolę tej świątyni w latach 80’ minionego wieku.
W latach 80 – w czasie walki o wolność - Kościół Mariacki w Gdańsku obok Kościoła św. Brygidy, był miejscem schronienia, w którym opozycjoniści znajdowali pomoc i wsparcie. Na plebaniach kościołów św. Brygidy i mariackiego były organizowane spotkania dla ludzi solidarności. Ks. prałat Henryk Jankowski i ks. Infułat Stanisław Bogdanowicz tworzyli oazę dla tych, którzy o tę wolność walczyli. W Bazylice znajdowali schronienie uciekający przed ZOMO manifestujący ludzie, tutaj modlące się przed ołtarzem Matki Boskiej Ostrobramskiej kobiety wypraszały potrzebną siłę dla strajkujących robotników i studentów. Jest świadectwo ludzi Solidarności, że na początku stanu wojennego przywieziono do bazyliki dokumenty, które zostały schowane na poddaszu Kościoła Mariackiego. Nigdy ich nie znaleziono. Teraz, kiedy robimy remont dachu, staramy się starannie przeszukać poddasze, może te dokumenty odnajdziemy.
- Bazylika potrzebuje kapitalnego remontu.
To prawda. Zwykła ocena zewnętrzna, jak i specjalistyczne ekspertyzy wykonane przez naukowców z Politechniki Gdańskiej nie dają żadnych złudzeń – potrzebny jest kapitalny remont dachu, okien i elewacji bazyliki. Stan niektórych elementów grozi katastrofą. W ostatnim czasie udało nam się pozyskać środki z Unii Europejskiej z europejskiego funduszu rozwoju regionalnego w ramach programu operacyjnego infrastruktura i środowisko na renowacje bazyliki. Znaczną część środków na tzw. wkład własny zagwarantowane mamy od Prezydenta i Rady Miasta Gdańska. Dzięki tym środkom oraz wkładowi własnemu, będziemy mogli przeprowadzić kapitalny remont dachu, zostanie odrestaurowana cała elewacja korpusu bazyliki, dawna kotłownia zamieniona zostanie w salę multimedialno - wystawienniczą, zostanie poddana pracom konserwatorskim posadzka bazyliki wraz z przebudową prezbiterium oraz zostanie odrestaurowany ołtarz główny. Jest to największy remont od czasu odbudowy bazyliki ze zniszczeń wojennych.
- Z myślą o zebraniu funduszy na remont świątyni, od kilku miesięcy trwa akcja „Pokolenia dla Bazyliki”
Przy kościele od kilku lat działa Towarzystwo Przyjaciół Bazyliki Mariackiej, które wspiera parafię w różnego rodzaju działaniach, podejmowanych na rzecz renowacji świątyni. Jedną z prowadzonych przez Towarzystwo inicjatyw, jest akcja Pokolenia dla Bazyliki. Przed wojną, na sklepieniu Bazyliki były setki złotych gwiazdek. Udało się odnaleźć kilka z nich, i na ich wzór zostały wykonane gwiazdki, stanowiące swego rodzaju cegiełkę. Te gwiazdki są zawieszane na sklepieniu. Wykonane są z miedzi, pozłacane 24-karatowym złotem, a na odwrocie jest wygrawerowana intencja i nazwisko fundatora. To wszystko sprawia, że nasi dobrodzieje, chcący pomóc bazylice w pracach związanych z kosztownymi remontami, mogą również upamiętnić ważne wydarzenia ze swojego życia na sklepieniu Bazyliki Mariackiej. 109 takich gwiazdek zostało już zawieszonych.
- W drugi dzień Świat Wielkiej Nocy wręczone zostały dyplomy, potwierdzające dokonanie tego aktu wsparcia dla Bazyliki.
Bardzo mnie to cieszy, bo pokazuje to, że Bazylika Mariacka jest naszym wspólnym dobrem, o które wszyscy się troszczymy. Donatorzy są nie tylko gdańszczanami. Kilka gwiazdek zostało ufundowanych przez Polonię z Chicago, z Wiednia. Wśród donatorów są ludzie, którym się w życiu udało, ale są i zwykli, prości ludzie, którzy co miesiąc troszeczkę odkładali po to, żeby na tę gwiazdkę uzbierać. Jestem wszystkim ogromnie wdzięczny za okazaną pomoc i mam nadzieję, że uda nam się w perspektywie kilku lat wszystkie otwory, które są na sklepieniu bazyliki, zapełnić złotymi gwiazdami.
- To jest kolejny dowód na to, że Bazylika Mariacka ma wielu przyjaciół, którzy nie tylko dobrze o niej myślą, ale także o nią dbają…

Odwiedzając Bazylikę Mariacką w Gdańsku warto wiedzieć, że:
Ołtarz główny jest poliptykiem datowanym z 1511-1517, wykonanym przez Mistrza Michała z Augsburga i jego warsztat. Składa się z korpusu ustawionego na predelli oraz trzech par skrzydeł – jednej rzeźbionej i dwóch malowanych. Retabulum było wielokrotnie przebudowywane i konserwowane. Część rzeźb i malowideł zaginęła i zastąpiona wiernymi rekonstrukcjami.

Gdańsk, Bazylika Mariacka, Pomorskie, Ołtarz, POLSKA

Zegar astronomiczny w kościele Mariackim wykonał w latach 1464-1470 Hans Düringer z Torunia, który pracował, często wraz z synem, przez prawie siedem lat. Ukończone dzieło, o wysokości ponad 14 m, składało się z trzech kondygnacji: kalendarium, planetarium i teatru figur i posiadało 6 niezależnych mechanizmów. Zegar stał się przedmiotem podziwu gości z całej Europy. Od 1554 zegar był już nieczynny i popadł w zapomnienie. Pod koniec II wojny światowej został zdemontowany. 70% elementów zewnętrznej obudowy odnalazło się i powróciło do kościoła. W 1983 zorganizował się Społeczny Komitet Odbudowy Zegara Astronomicznego. Na jego czele stanął doc. dr Andrzej Januszajtis. 16 marca 1987 szafa zegarowa stanęła na swym miejscu. Zrekonstruowano również szereg rzeźb. Obecnie trwają prace nad przywróceniem zegara do stanu czynności.

Gdańsk, Bazylika Mariacka, Pomorskie, Zegar astronomiczny, POLSKA

Piękna Madonna Gdańska, wspaniała rzeźba o wysokości 2 metrów powstała w Gdańsku ok. 1420 r. Znajduje się w Kaplicy św. Anny, w Bazylice Mariackiej w Gdańsku.

Bazylika Mariacka, Gdańsk, Piękna Madonna Gdańska, POLSKA

Pieta, gotycka rzeźba przedstawiająca Marię, trzymającą na kolanach martwe ciało Jezusa zdjęte z krzyża, została wykonana na przełomie XIV i XV wieku. Znajduje się w gdańskim kościele Mariackim, w przywieżowej kaplicy Św. Rajnolda.

Gdańsk, Bazylika Mariacka, Pomorskie, Pieta, POLSKA

Kaplica Królewska powstała w latach 1678–1681 z inicjatywy gdańskich katolików, których wspomógł król Jan III Sobieski. Wybudowana została jako tymczasowa kaplica katolicka dla wiernych w czasie, gdy kościół Mariacki był w rękach protestantów, za pieniądze pozostawione na ten cel w testamencie prymasa Rzeczypospolitej Andrzeja Olszowskiego(80 tys. zł.) oraz darowiznę królewską -20 tys. złotych. Architektem kaplicy był Tylman z Gameren, budowniczym Barthel Ranisch, a twórcą wystroju wnętrza Andreas Schlüter.

Gdańsk, Pomorze, Kaplica Królewska, POLSKA

Dominującym akcentem architektonicznym w zewnętrznej sylwetce Kościoła Mariackiego jest masywna, wysoka na 77,6 m wieża dzwonna, osadzona na planie prostokąta o wymiarach 15,3 x 16,2 m. W pierwotnym układzie bazylikalnym wieża była niższa, posiadała wysokość 45 m, gdyż Krzyżacy nie pozwalali wznosić w mieście budowli, które górowałyby nad ich zamkiem.

Gdańsk, Pomorze, Ulica Piwna, POLSKA

Wieża ta, jako najwyższy punkt obserwacyjny w mieście, odgrywała dawniej poważną rolę. Znajdowało się w niej specjalne pomieszczenie dla dzwonników, którzy dzwonili na Anioł Pański. Oni też dawali sygnały do otwarcia i zamknięcia bram miasta, rozpoczęcia i zakończenia pracy w porcie i zakładach rzemieślniczych oraz sygnalizowali pożary, zamieszki, wojnę itp. Strażnicy oprócz obserwacji miasta, mieli też obowiązek obserwowania ruchu statków i okrętów wojennych przy ujściu Wisły oraz na redzie. Wieża jednocześnie pełniła rolę latarni morskiej, będąc punktem orientacyjnym dla statków zmierzających do portu gdańskiego.

Gdańsk, Pomorze, Mariacka, widok od Motławy, POLSKA

Ulica Mariacka to najbardziej zachwycająca z gdańskich uliczek, z kompletnie zrekonstruowanymi przedprożami, znakomicie oddająca niepowtarzalny klimat i charakter dawnej zabudowy Gdańska.