Artykuły i relacje z podróży Globtroterów

Do Trzech Króli, tradycje świąteczne na Kaszubach > POLSKA


Antoni Antoni Dodaj do: wykop.pl
relacje z podróży

Zdjęcie POLSKA / Pomorze / Szymbark / Akrobacje mikołajówCzy wiecie, że pielęgnujący miejscową tradycję Kaszubi nie znają świętego Mikołaja w czerwonym stroju i z białą brodą?

Po wigilii kaszubska rodzina szła do kościoła na Pasterkę, by radośnie witać narodziny Jezusa. Pielęgnujący miejscową tradycję Kaszubi – zauważa Pryczkowski - nie znają świętego Mikołaja w czerwonym stroju i z białą brodą. Ich dzieci oczekują prezentów, które przynosi gwiazdor. Przychodzi on przebrany w odwrócony na spodnią stronę kożuch i przepasany słomianym pasem. Strój dopełnia czapka „muca” i kalosze „skorznie” oraz „korbacz”, rodzaj bata, by dziećmi czuły respekt przed gwiazdorem.

Ponieważ często bywa, że w rolę gwiazdora wciela się sąsiad, bądź ktoś z rodziny, aby dziatwa nie rozpoznała wręczającego im podarunki, gwiazdor występuje w masce zwanej “larwą”, która była wykonana z cielęcej, lub baraniej skóry, a dzisiaj bywa zakupiona w sklepie. Musiał swoim ubiorem siać postrach wśród dzieci, które odpytywał z najistotniejszych rzeczy, ze znajomości pacierza, zanim wręczył prezent.
Ponieważ nasza wieczerza wigilijna to spotkanie kilku pokoleń, co rok u innego z rodzeństwa 30-40 osób na wieczerzy wigilijnej – dodaje Pryczkowski - stąd też od lat mamy wspólnego gwiazdora, który po wieczerzy przynosi duży wór prezentów, przy pomocy swoich pomagierów. Następnie strasząc swoim korbaczem, przepytuje dzieci, zawsze są to pozytywne odpowiedzi i każde dziecko otrzymuje prezent. Wszystko jest robione z humorem ale korbacz bywa w użyciu, szczególnie do starszych dzieci. Na stół wigilijny przykryty białym obrusem, pod którym jest rozłożone sianko, stawiano 12 postnych potraw (tyle, ilu było apostołów). Nie mogło też zabraknąć kaszubskiego chleba (przyrządzonego z mąki żytniej, drożdży oraz ugotowanych i dobrze ubitych ziemniaków). Na świątecznym stole koniecznie stawiano, tak dawniej jak i dziś, nakrycie dla strudzonego wędrowca. Podawano “brzadowy zypa”, przygotowywaną z suszonych gruszek, jabłek i śliwek wraz z kluskami, kluski typu kopytka oraz kapustę z grzybami. Jest też wiele potraw z ryb, które mają przynieść zdrowie i bogactwo: śledzie w sosie śmietanowym z jabłkami i cebulą oraz „pulki” ziemniaki w mundurkach, śledzie smażone w occie. Na stole nie powinno też zabraknąć maku, był także młodzowy kuch, czyli drożdżówka. Ważne jest pojednanie się w tym dniu zwaśnionych sąsiadów, rodziny. Kolacja rozpoczyna się około godziny 18 wraz z pojawieniem się pierwszej gwiazdki na niebie. Jest czytana ewangelia, po czym składa się życzenia, po wieczerzy przychodzi gwiazdor, a później aż do pójścia na Pasterkę śpiewane są kolędy. Pierwsze święto Bożego Narodzenia na Kaszubach upływało w gronie rodzinnym.

W drugie dzień świąt był czas na odwiedziny sąsiedzkie. Od świąt Bożego Narodzenia do Trzech Króli chodzą „Trzej królowie”: jeden z gwiazdą, drugi z szopką, trzeci trzyma puszkę do której wrzucane są pieniążki. – kontynuuje Pryczkowski - Zwykle recytują wiersz z życzeniami typu - by się dobrze powodziło, a krówki zawsze dawały mleko, by prosiaki dobrze rosły i kury jajka niosły… Następnie śpiewają jedną lub dwie kolędy. Oczywiście im piękniej się zaprezentują, tym szczodrzej będą obdarowani. Niestety, współczesne szopki to często papierowe domki kupione w sklepie.

Oczywiście tradycja kaszubskiej szopki jest żywa wśród artystów ludowych. Józef Chełmowski, artysta z Brus, który wytwarzał rekwizyty obrzędowe i szopki bożonarodzeniowe, często wyposażał je w pozytywkę z kolędą, są też szopki ruchome. Tradycja ta rozwija się wraz z corocznym konkursem szopek, w którym biorą udział artyści z Pomorza. Stałym elementem są rzeźbione i malowane postaci, żłóbek, Święta Rodzina, pasterze i Trzej Królowie z nieodłącznym kaszubskim wzornictwem, są też morskie fale, rybackie sieci i ryby. Z nadejściem Nowego Roku związane są „psoty”, czyli figle, które miejscowa młodzież urządza sąsiadom w noc sylwestrową. Czasami psotnicy wyjmą komuś bramę z zawiasów, przestawią samochód na podwórku, a bywa, że rano wóz konny gospodarz zobaczył na dachu…


Tradycja mówi, że za tymi żartami stoi odchodzący stary rok, dlatego ta zabawa nie wywołuje gniewu, psotnikom się przebacza i nikt się na takie żarty nie obraża. Dziś gdy są dostępne różne fajerwerki, odchodzi w niepamięć strzelanie z batów, gra na bazunach i rogach pasterskich czy dzwonienie dzwonkami. W nowy rok wszyscy starają się, by jeśli nawet miało przyjść z 10 osób, pierwszy przekroczył próg mężczyzna.
http://naszekaszuby.pl/modules/newbb/viewtopic.php?
http://cepr.pl/index.php/pl/
viewmode=flat&order=ASC&topic_id=290&forum=1&move=prev&topic_time=1104879504

Zdjęcia

POLSKA / Pomorze / Szymbark / Akrobacje mikołajówPOLSKA / Pomorze / Szymbark / W zimowej szacie nocą

Dodane komentarze

brak komentarzy

Przydatne adresy

Brak adresów do wyświetlenia.

Strefa Globtrotera

Dział Artykuły

Dział Artykuły powstał w celu umożliwienia zarejestrowanym użytkownikom serwisu globtroter.pl publikowania swoich relacji z podróży i pomocy innym podróżnikom w planowaniu wyjazdów.

Uwaga:
za każde dodany artykuł otrzymujesz punkty - przeczytaj o tym.

Jak dodać artykuł?

  1. Zarejestruj się w naszym serwisie - TUTAJ
  2. Dodaj zdjęcia (10 punktów) - TUTAJ
  3. Dodaj artykuł (100 punktów) - TUTAJ
  4. Artykuły są moderowane przez administratora.

Inne Artykuły

X

Serwis Globtroter.pl zapisuje informacje w postaci ciasteczek (ang. cookies). Są one używane w celach reklamowych, statystycznych oraz funkcjonalnych - co pozwala dostosować serwis do potrzeb osób, które odwiedzają go wielokrotnie. Ciateczka mogą też stosować współpracujący z nami reklamodawcy. Czytaj więcej »

Akceptuję Politykę plików cookies

Wszelkie prawa zastrzeżone © 2001 - 2023 Globtroter.pl