IRAK - przewodnik, porady, informacje

Ważne informacje dla podróżnych z Polski:

Uwaga: Do czasu ustabilizowania się sytuacji w Iraku Ministerstwo Spraw Zagranicznych zaleca wstrzymanie się od wyjazdów do tego kraju. Wszelkie informacje o zmianach sytuacji w Iraku są umieszczane na bieżąco w dziale „Aktualności” na stronie internetowej polskiego MSZ (www.msz.gov.pl).

WIZA, PRZEPISY WJAZDOWE
Obywatele RP mogą wjeżdżać do Iraku na podstawie wiz uzyskanych osobiście w irackich przedstawicielstwach dyplomatycznych lub konsulatach. Wprowadzono obowiązek zgłoszenia przyjazdu cudzoziemców do lokalnego biura meldunkowego w okresie 10 dni od przekroczenia granicy. Przywrócono także obowiązek poddawania się testom na AIDS.
W chwili obecnej loty cywilnych linii do Bagdadu są jedynym zalecanym środkiem transportu. Połączenia lotnicze są obsługiwane przez jordańskie linie Royal Jordanian, irackie - Iraqi Airways, Turkish Airways oraz Kurdistan Airlines (z lotniska w Erbilu). Połączenia dostępne z Bagdadu to: Amman, Damaszek, Kair, Dubaj, Bejrut, Istambuł i Teheran. Funkcjonują także połączenia lokalne, do Erbilu, Suleimanii i Basry. Lotnisko w Erbilu, z uwagi na lepsze warunki bezpieczeństwa, obsługuje dodatkowo loty do Frankfurtu, Amsterdamu, Londynu, Sztokholmu, Istambułu, Wiednia, Kopenhagi, Aten i Oslo.
Wjazd do Iraku drogą lądową jest w zasadzie możliwy od strony wszystkich krajów ościennych. Jednak w obecnej sytuacji podróżowanie samochodem lub taksówką nie jest bezpieczne, zwłaszcza dla cudzoziemców, dlatego też lepiej zrezygnować z takich podróży. Najczęściej wybierana dotychczas trasa z Ammanu (Jordania) do Bagdadu (przejście graniczne Al Walid - Trebil) jest szczególnie niebezpieczna w rejonie Faludży i Ramadi. Równie niepewnie funkcjonuje transport na trasie z Damaszku (Syria) do Bagdadu (przejście graniczne Al Tanf). Osoby udające się wyłącznie do Kurdystanu (północna część Iraku) wykorzystują drogę z Adany (Turcja) do granicy tureckoirackiej (przejście graniczne Kabur - Zakho) i stąd taksówką iracką do Mosulu, Erbilu czy Sulejmaniji. Możliwy jest także wjazd do Iraku z Kuwejtu (przejście graniczne Al Adali - Safwan), Arabii Saudyjskiej (przejście graniczne Al Arar) oraz z Iranu (przejścia graniczne Hadż Umran, Chorsravi - Khanakin, Baramadad - Badrah, Szalamszahr), nie jest to jednak zalecane ze względu na niestabilną sytuację i liczne zagrożenia. Należy zawsze liczyć się z możliwością zamknięcia każdego z przejść granicznych, dróg oraz połączeń lotniczych.
Region KurdystanuObywatele Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych mogą przyjeżdżać do Autonomicznego Regionu Irackiego Kurdystanu bez irackich wiz. Przy przekraczaniu granicy na odcinkach irackiego Kurdystanu, np. na lotnisku w Irbilu otrzymuje się podczas kontroli paszportowej pozwolenie na 10 dniowy pobyt, które obowiązuje  jedynie na terenie irackiego Kurdystanu, to jest w prowincjach Irbil, Sulajmanija i Dohuk. Pobyty przekraczające 10 dni winny być przedłużane we właściwym miejscowo posterunku policji. Na podstawie  kurdyjskich pozwoleń na wjazd nie wolno podróżować po innych niż Kurdystan rejonach Iraku. Do podróżowania po całym Iraku niezbędna jest wiza, którą należy uzyskać w ambasadzie Iraku w Warszawie. 

PRZEPISY CELNE
Obowiązuje zakaz wwożenia broni, materiałów wybuchowych i narkotyków. Nie wolno wywozić m.in. żywności, surowców mineralnych, zabytków, wykopalisk itp. W związku ze stałym zagrożeniem zamachami terrorystycznymi należy liczyć się z zaostrzonymi procedurami kontrolnymi oraz wielokrotną, bardzo szczegółową kontrolą celną na granicy.

PRZEPISY PRAWNE
Iracki system prawny w dalszym ciągu jest w fazie tworzenia. Zapisy kodeksów oraz teksty ustaw oparte są na uchwalonej w październiku 2005 r. konstytucji.

UBEZPIECZENIE
Możliwe jest wykupienie ubezpieczenia, ale jego warunki, wysokość stawek i sposób egzekwowania ewentualnego odszkodowania od ubezpieczyciela często nie są określone. Z tego względu radzi się wykupić stosowne ubezpieczenie przed wyjazdem do Iraku.

SŁUŻBA ZDROWIA
Stan higieny w lokalnych ośrodkach służby zdrowia oraz poziom świadczonych w nich usług może budzić dużo zastrzeżeń. Przychodnie, kliniki i szpitale są słabo wyposażone, często brakuje podstawowego sprzętu medycznego i leków. Funkcjonują także prywatne lekarskie praktyki.

PODRÓŻOWANIE PO KRAJU
Można podróżować poza Bagdadem, choć dla cudzoziemców wiąże się to z ogromnym ryzykiem. Często dochodzi do ostrzału nie tylko pojazdów i konwojów wojskowych, ale także samochodów cywilnych. Przy drogach oraz na ulicach miast codziennie eksplodują ładunki wybuchowe. Trwa nasilony proceder porwań, w tym cudzoziemców - zarówno dla okupu, jak i ze względów politycznych. Kategorycznie odradza się wyjazdów poza Bagdad bez specjalnej ochrony.

BEZPIECZEŃSTWO
Choć sytuacja bezpieczeństwa poprawiła się w pewnym stopniu w stosunku do lat ubiegłych, mimo to stan zagrożenia jest bardzo wysoki. W dalszym ciągu trwa konflikt szyicko-sunnicki, narasta kurdyjsko-arabski. Zarówno w Bagdadzie, jak i na terenie niemal całego Iraku działają uzbrojone grupy zagranicznych bojowników z ekstremistycznych ugrupowań terrorystycznych, a także zwolenników dawnego reżimu, fedainów, byłych wojskowych czy oficerów służb bezpieczeństwa. Ze względu na aktualną sytuację bezpieczeństwa należy bezwzględnie podporządkować się nakazom patroli wojskowych i policyjnych zarówno amerykańskich, jak i irackich. Odmowa zatrzymania się do kontroli lub zachowanie odbiegające od wyznaczonych reguł traktowane są jako próba ataku i mogą grozić użyciem broni przez patrol. Odnotowano już wiele przypadków zastrzelenia osób, w tym także obcokrajowców, które zlekceważyły wydane zalecenia. Często zdarzają się napady rabunkowe, kradzieże, porwania dla okupu. Ocenia się, że relatywnie najbezpieczniejszym rejonem jest Kurdystan. W Iraku należy zachować szczególną ostrożność, przebywać w miarę możliwości w miejscach chronionych i publicznych oraz unikać samotnych wyjazdów poza miasto i spacerów po mieście. W wielu miejscach często dochodzi do wymiany ognia, powtarzają się napady na samochody i ludzi, włamania do domów i sklepów, porwania. Mimo zakrojonych na szeroką skalę akcji prewencyjnych przeprowadzane są stale zamachy i ataki terrorystyczne (głównie ataki samobójcze, samochody i miny pułapki) nie tylko na wojskowe konwoje amerykańskie, ale także na obiekty cywilne (urzędy, placówki dyplomatyczne, hotele, posterunki policji irackiej).

RELIGIA, OBYCZAJE
Religia: 95 proc. - islam (większość szyicka, mniejszość sunnicka), 5 proc. - chrześcijaństwo (głównie obrządku aramejskiego i chaldejskiego). Irak jest krajem muzułmańskim, choć nie tak restrykcyjnym jak Arabia Saudyjska czy Iran. Obowiązują jednak określone normy zwyczajowe: strój kobiet nie powinien być skąpy. Nie należy nawiązywać kontaktów z arabskimi kobietami w miejscach publicznych, pokazywanie rozmówcy spodów butów nie jest wskazane; wszelkie rozmowy powinny być poprzedzone grzecznościową konwersacją. Obcokrajowcy zawsze byli traktowani w Iraku z szacunkiem, jednak nowa sytuacja po wojnie i obecność wojska spowodowały pewną zmianę zachowań. W codziennych kontaktach należy zachować powściągliwość, uprzejmość i w żadnym razie nie okazywać wyższości. Należy unikać wszelkich zgromadzeń i demonstracji, a także nie wchodzić do meczetów, zwłaszcza w porze modlitw. W okresie ramadanu (święty miesiąc postu muzułmanów) nie powinno się w miejscach publicznych, a zwłaszcza w okolicach meczetów, palić papierosów, spożywać pokarmów i napojów. Irakijczycy są tolerancyjni, jednak należy pamiętać, że bardzo rygorystycznie przestrzegane są zwyczaje islamskie w rejonach i miastach zamieszkanych przez ludność szyicką (Nadżaf, Karbala, Kufa).

PRZYDATNE INFORMACJE:
Poruszanie się w ciągu dnia w Bagdadzie jest niezwykle trudne (niebezpieczeństwo ataku lub wybuchu, blokady ulic i mostów ze względów bezpieczeństwa. W miarę normalnie funkcjonują ministerstwa, urzędy, banki, restauracje, sklepy. Dotarcie do zamkniętej i ufortyfikowanej Międzynarodowej Strefy zlokalizowanej w centrum Bagdadu oraz do wielu innych rejonów miasta jest możliwe wyłącznie za okazaniem przepustek, które są wydawane przez Międzynarodowe Siły Koalicyjne przede wszystkim pracownikom misji zagranicznych, agend ONZ oraz miejscowym pracownikom ministerstw.
Środkiem płatniczym są irackie dinary (nominały: 50, 250, 500, 1000, 5000, 10 000 oraz 25 000 ID). W użyciu są jednak powszechnie dolary amerykańskie.
W Bagdadzie i w pozostałych większych miastach uruchomiono centrale telefoniczne. W większości z nich dostępne są połączenia międzynarodowe. W Iraku funkcjonują sieci telefonii komórkowej, m.in. Zain (dawniej Iraqna), Atheer, Asiacell. Należy jednak liczyć się z tym, że w wielu miejscach nie ma zasięgu lub jakość połączenia jest słaba. Działa (choć nie zawsze sprawnie) łączność w systemie telefonów satelitarnych - Inmarsat, Thuraya. Usługi internetowe są coraz bardziej dostępne. Cena za 1 godz. w kawiarence internetowej wynosi ok. 1,5 USD.
Działają irackie urzędy pocztowe, ale ich sprawność i zakres usług są jeszcze nadal ograniczone. Poczta zagraniczna funkcjonuje dzięki umowie pocztowej z Kuwejtem. Regularnie natomiast działają firmy kurierskie DHL, Fedex i TNT, dysponujące własnymi samolotami lądującymi w Bagdadzie.
Ceny hoteli w Bagdadzie kształtują się w granicach 40-400 USD (w zależności od lokalizacji) za dobę za pokój 1osobowy o przyzwoitym standardzie, z łazienką i telewizją satelitarną. Jednakże wiele hoteli nie przyjmuje cudzoziemców z krajów niearabskich z obawy przed zamachami. Większość hoteli wyposażona jest w generatory, co jest szczególnie ważne z uwagi na częste przerwy w dostawie energii elektrycznej. Gniazdka o napięciu 220 V przystosowane są zazwyczaj do wtyczek o trzech prostokątnych bolcach, stąd wskazane jest posiadanie odpowiedniego adaptera.
Popularnym środkiem komunikacji są taksówki. Trzeba jednak pamiętać, że w taksówkach nie ma zainstalowanych taksometrów, dlatego opłatę za kurs należy ustalić z góry. Z reguły koszt kursu po mieście może wahać się od 2 do 10 USD. Cena kursu na lotnisko to ok. 30 USD. Można także wynająć samochód z kierowcą (cena za dzień ok. 100 USD).
Zdecydowana większość artykułów pochodzi z importu, a ceny są porównywalne z cenami europejskimi, choć są zawyżane dla cudzoziemców. Nie ma większych problemów z zaopatrzeniem w żywność i inne towary, takie jak odzież, meble, artykuły elektroniczne, gospodarstwa domowego itp. Brakuje natomiast lekarstw, dlatego przed ewentualnym przyjazdem do Iraku dobrze jest się w nie zaopatrzyć. Zasadniczo dostępne są niemal wszystkie usługi (budowlane, instalacyjne, samochodowe, pralnicze), ich jakość jest jednak nadal dość niska.
Dniem wolnym od pracy jest piątek - podobnie jak w czasie świąt religijnych urzędy i większość sklepów jest wówczas zamknięta.

Podczas planowania podróży do opisanego powyżej kraju, zalecamy zapoznanie się z ostrzeżeniami dla podróżujących, zawierającymi najnowsze informacje istotne dla bezpieczeństwa obywateli polskich na świecie.

Przedstawicielstwa dyplomatyczne i konsularne w Polsce:

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Iraku
Charge d'Affaires a.i.: Jerzy Zieliński
Irak, Bagdad, 38/75 Karadat Mariam, International Zone,
Tel. dyżurny: +964 790 246 9484
bagdad.amb.sekretariat@msz.gov.pl

Polskie placówki dyplomatyczne i konsularne: