UZBEKISTAN - przewodnik, porady, informacje

Ważne informacje dla podróżnych z Polski:

WIZA, PRZEPISY WJAZDOWE
Uwaga: W związku ze wzmocnioną kontrolą ruchu osobowego wewnątrz kraju, cudzoziemcy powinni zawsze mieć przy sobie paszport z wizą i aktualnym  zameldowaniem, tzw. „propiską”.

Obywatele Polski objęci są obowiązkiem wizowym. Wizę można uzyskać w Wydziale Konsularnym Ambasady Uzbekistanu w Warszawie ( www.uzbekistan.pl) na podstawie zaproszenia od osoby prawnej akredytowanej w Uzbekistanie lub od obywatela Uzbekistanu, a także na podstawie vouchera uzbeckiego biura turystycznego. Okres oczekiwania na wizę wynosi ok. dwóch tygodni. Na miejscu można ją przedłużyć. Uzyskanie wizy turystycznej nie pozwala na wykorzystywanie jej do innych celów np. prowadzenia badań naukowych czy wykonywania zawodu dziennikarza.  Nielegalne przedłużenie pobytu poza liczbę dni określonych w wizie grozi wysoką karą pieniężną nakładaną przez straż graniczną, a nawet wszczęciem postępowania sądowego. Nie ma wymogu okazania biletu powrotnego ani określonej kwoty na każdy dzień pobytu.
Więcej informacji dotyczących wiz można również znaleźć na stronie MSZ Uzbekistanu: www.mfa.uz.
Każda osoba wjeżdżająca do Uzbekistanu musi posiadać paszport ważny przynajmniej 6 miesięcy od daty wjazdu oraz ważną wizę. Należy sprawdzić czy służba graniczna wbiła pieczątkę wjazdu. Na granicy (lub lotnisku) obowiązkowo należy wypełnić dwie deklaracje celne wwozowe. Należy w nich zadeklarować wwożoną gotówkę (nawet najdrobniejsze sumy) oraz przedmioty wartościowe (np. laptop, aparat fotograficzny) a także przywożone lekarstwa. Jedną z deklaracji celnik zatrzyma przy odprawie, natomiast drugą, opieczętowaną przez służby celne, należy bezwzględnie zachować i okazać przy opuszczaniu kraju. Należy sprawdzić czy służba celna przystawiła pieczątkę na deklaracji celnej wwozowej, którą otrzymujemy. Brak deklaracji i/lub brak dowodów rejestracji na pobyt, tzw. „propisek” przy wyjeździe z Uzbekistanu skutkuje bardzo poważnymi konsekwencjami prawnymi (kary finansowe administracyjne lub nawet wszczęcie postępowania sądowego).

PRZEPISY CELNE
Wywóz waluty jest dopuszczalny do kwoty zadeklarowanej w deklaracji celnej wwozowej.
Poza normalnymi zasadami ostrożności (nie przyjmować niczego na przewóz od osób nieznajomych), należy pamiętać o zakazie wwozu jakichkolwiek substancji narkotycznych i narkotykopodobnych do Uzbekistanu. Przemyt narkotyków jest w Uzbekistanie surowo karany i nie istnieje rozróżnienie na miękkie i twarde narkotyki.
Wszelakie leki i medykamenty, które musimy posiadać ze sobą na pobyt powinne pozostać w oryginalnych opakowaniach. Należy posiadać recepty na przyjmowanie przewożonych lekarstw, szczególnie jeśli wwozimy ilość większą niż kilka tabletek. Warto również pamiętać, że przewożenie dużej ilości lekarstw jest w Uzbekistanie traktowane podobnie jak przemyt narkotyków. Zwyczajowo około 10 fiolek i/lub 30 tabletek na osobę jest tolerowane przez władze.
Zakazane jest również wwożenie jakichkolwiek materiałów pisanych, które służba celna mogłaby potraktować jako niepożądane i nie chodzi tylko o pornografię.PRZEPISY PRAWNE
Obowiązuje zakaz wykonywania zdjęć mostów, obiektów przemysłowych i wojskowych oraz fotografowania na dworcach kolejowych i lotniskach. Bardzo surowo karane są przestępstwa związane z posiadaniem narkotyków i handlem nimi.

REJESTRACJA/MELDUNEK
Po przyjeździe do Uzbekistanu należy się zameldować w nieprzekraczalnym terminie 3 dni. Jeżeli zostajemy na noc w hotelu, obsługa hotelu dokonuje rejestracji w naszym imieniu - należy jedynie każdorazowo poprosić o „propiskę”(dowód rejestracji). W przypadku pobytu u osoby prywatnej należy zarejestrować się w biurach rejestracji, tzw. OVIR. W przypadku, jeśli którąś z nocy spędziliśmy podróżując pociągiem lub autobusem, należy zachować bilet z datą i godziną podróży. Komplet dowodów rejestracji należy zachować i okazać przy wyjeździe z kraju. Brak którejkolwiek z „propisek” skutkuje poważnymi problemami przy opuszczaniu kraju.

UBEZPIECZENIE
Nie ma obowiązku ubezpieczenia osobowego ani komunikacyjnego.

SZCZEPIENIA, SŁUŻBA ZDROWIA
Zaleca się zaszczepienie się od żółtaczki pokarmowej typu A i żółtaczki wszczepiennej typu B oraz tężca.
Warto zasięgnąć porady jakie są aktualnie zalecane szczepienia przed wyjazdem na obszar Azji Środkowej. W Polsce takich informacji mogą udzielić Regionalne Instytuty Medycyny Tropikalnej. Najbardziej podstawowym szczepieniem jest szczepionka przeciw często występującej w Uzbekistanie żółtaczce pokarmowej (typu A). Szczepienie należy wykonać na co najmniej 3?4 tygodnie przed planowanym wyjazdem. Z powodu odmiennej flory bakteryjnej w pierwszych dniach po przybyciu mogą pojawić się kłopoty żołądkowe. Koszt wizyty u lekarza wynosi od 15 USD, doby w szpitalu - ok. 80 USD . Ryzyko zarażenia żółtaczką wszczepienną jest duże. Odnotowano przypadki malarii; planując podróż do Doliny Fergańskiej, terenów graniczących z Afganistanem oraz do Karakałpakstanu, należy profilaktycznie zażywać leki antymalaryczne. Unikać spożywania posiłków w barach tzw „czajchanach”  przy bazarach, przy drogach i w małych miejscowościach. W miarę możliwości, turyści powinni wybierać restauracje i bary, w których jada stosunkowo duża liczba osób, co zazwyczaj gwarantuje świeżość potraw. Z uwagi na zagrożenie żółtaczką i innymi chorobami przewodu pokarmowego produkty przeznaczone do spożycia na surowo powinny być dokładnie myte pod bieżącą wodą. Należy często myć ręce i ogólnie dbać o higienę osobistą, szczególnie przed spożywaniem posiłku. Należy unikać miejscowych lodów (np. z automatu) i wyrobów cukierniczych (kremy) niewiadomego pochodzenia. Przy zakupie żywności trzeba zwrócić uwagę na termin przydatności do spożycia. Woda w kranach jest zdatna do picia po przegotowaniu. Pić wodę butelkowaną.Radzimy unikać dłuższego pobytu w szpitalu i ograniczyć zabiegi medyczne wykonywane w Uzbekistanie do niezbędnego minimum. Obowiązkowo w ubezpieczeniu turystycznym winien być zapis o pokryciu kosztów przez biuro ubezpieczeniowe transportu chorego samolotem do kraju.
W sytuacji problemów ze zdrowiem kontaktować się z: Tashkent International Clinic, Taszkent, ul. Talimardjon,  tel.:+ 998 71 291 01 42 (usługi płatne, jezyk rosyjski i angielski)

INFORMACJE DLA KIEROWCÓW
Kierowcy powinni posiadać międzynarodowe prawo jazdy jak również ważny dowód rejestracyjny pojazdu. Jeśli właścicielem pojazdu jest osoba trzecia, należy posiadać odpowiednio poświadczoną notarialnie zgodę na użytkowanie pojazdu.
Uznawane jest międzynarodowe prawo jazdy. Piesi i kierowcy powinni zachować szczególną ostrożność - miejscowi użytkownicy dróg dość swobodnie traktują przepisy ruchu drogowego. Od lipca 2007 roku wprowadzono obowiązek zapinania pasów bezpieczeństwa oraz zakaz używania telefonów komórkowych podczas jazdy samochodem. Odradzamy podróżowanie samochodem po zmroku z uwagi na liczne nieoświetlone przeszkody (dziury w drodze, zwierzęta, samochody).  Mandaty za wykroczenia drogowe są wysokie. Stan dróg jest nie najlepszy.

PODRÓŻOWANIE PO KRAJU
Transport publiczny w miastach jest dobrze rozwinięty. Turyści mają do dyspozycji autobusy miejskie, minibusy (tzw. marszrutki), taszkenckie metro oraz przede wszystkim tanie i ogólnodostępne taksówki. Zalecamy (szczególnie kobietom) zachowanie ostrożności w przejazdach nieoznakowanymi, niezrzeszonymi w korporacjach, prywatnymi taksówkami. Jeżeli wchodzimy do metra w Taszkencie z torbą lub plecakiem, funkcjonariusz policji obecny przy wejściu skontroluje jego zawartość - jest to rutynowa procedura.
Podróżując do nieturystycznych regionów Uzbekistanu należy liczyć się ze ściąganiem na siebie uwagi i podejrzliwości lokalnych władz, a więc ze wzmożonymi kontrolami policji i pytaniami o cel podróży. Dolina Fergańska jest szczególnie wrażliwym rejonem kraju i wjazd do niej wiąże się z kontrolą na posterunku wojskowym. Regiony przygraniczne, szczególnie w okolicach granic z Tadżykistanem, Kirgistanem i Afganistanem, są objęte wzmożonymi kontrolami policji i wojska, więc samodzielne podróżowanie do tych rejonów naraża nas na podejrzliwość władz. Wchodzenie lub wjeżdżanie do zamkniętych stref przygranicznych poskutkuje poważnymi konsekwencjami prawnymi. W przypadku wyjścia w tereny słabo zaludnione obowiązkowo informować w recepcji schroniska/hotelu o kierunku wyjścia, terminie powrotu i środku transportu (również dla swojego bezpieczeństwa).Przy wyjazdach do krajów sąsiadujących należy sprawdzić czy przejście, którym planujemy przekroczyć granicę jest aktualnie otwarte (często niektóre z nich zamykane są niemalże bez uprzedzenia), czy można przekraczać granicę planowanym przez nas środkiem transportu oraz w jakich godzinach wybrane przez nas przejście graniczne jest otwarte. Jeżeli planujemy wracać do Uzbekistanu po (nawet bardzo krótkim) wyjeździe za granicę, należy pamiętać, aby nasza uzbecka wiza pozwalała na wielokrotny wjazd do kraju. Polacy aktualnie potrzebują wiz do wszystkich krajów ościennych Uzbekistanu, odpowiednią wizę można uzyskać w ambasadach tych krajów w Taszkencie. Należy sprawdzić aktualne regulacje prawne dotyczące trybu wydawania wiz w danym kraju przed planowanym wyjazdem.
Podróżujący samochodem powinni pamiętać, że olej napędowy do silników Diesla jest w Uzbekistanie trudno dostępny; w niektórych porach roku praktycznie nie ma możliwości jego zakupu. Benzyna natomiast jest na ogół złej jakości.
Przy zakupie biletów kolejowych i autobusowych bezwzględnie wymagane jest przedstawienie dokumentu tożsamości (paszportu).

BEZPIECZEŃSTWO
Uzbekistan jest krajem stosunkowo bezpiecznym. Pewne zagrożenie stanowią kradzieże kieszonkowe (głównie na bazarach, dworcach itd.).

RELIGIA, OBYCZAJE
Zwiedzając obiekty sakralne (meczety, cerkwie, synagogi), należy bezwarunkowo podporządkować się miejscowym zwyczajom. Niektóre meczety są niedostępne dla niemuzułmanów. Poza dużymi miastami (Taszkent, Samarkanda, Buchara, Nukus) kobiety powinny unikać odzieży podkreślającej sylwetkę, odsłaniającej łokcie i kolana.
Konstytucyjnie Uzbekistan jest państwem świeckim, jednakże kultura islamu jest obecna w społeczeństwie uzbeckim. Z zasady prowincja oraz cała Dolina Fergańska są bardziej muzułmańskie aniżeli duże miasta reszty kraju. Oznacza to, że samotnie podróżujące kobiety spotkają się tam z zainteresowaniem ze strony uzbeckich mężczyzn. Mężczyźni nie powinni próbować otwarcie nawiązywać relacji z uzbeckimi kobietami w ww. częściach kraju i w miarę możliwości zwracać się w rozmowie do towarzyszącego kobiecie mężczyzny. Lewa ręka tradycyjnie uważana jest za nieczystą.
Pomimo stosunkowo liberalnego podejścia do ubioru w Uzbekistanie, podczas wizyt w meczetach zalecamy skromne ubranie, szczególnie w przypadku kobiet. Wyjeżdżając do Doliny Fergańskiej lub na prowincję kobiety również powinne wybierać skromne ubranie zakrywające ramiona i nogi.
W przypadku prośby o okazanie dokumentów ze strony lokalnego funkcjonariusza milicji należy wylegitymować się bez wdawania w dyskusję. Taka prośba nie jest niczym niezwykłym w Uzbekistanie, kontrole zdarzają się często i nie należy podchodzić do nich podejrzliwie.Bardzo ważne jest jednak podejście do funkcjonariuszy służb mundurowych w Uzbekistanie z szacunkiem i powagą. Milicjanci są z reguły uprzejmi i w stosunku do obcokrajowców grzeczni lecz jednocześnie są bardzo zasadniczy i służbowi. Ich zainteresowanie obcokrajowcami jest najzwyczajniej spowodowane odgórnymi instrukcjami i policjant w przypadku konfliktu z nami może liczyć na poparcie przełożonych. Odradzamy jakiekolwiek groźby słowne i wdawanie się w awantury. Jeżeli mamy uzasadnione wątpliwości co do intencji funkcjonariusza (np. kiedy zdecyduje nałożyć na nas mandat) możemy uprzejmie poprosić o rozwiązanie sprawy na najbliższym posterunku policji.
W sytuacji konfliktu może być utrudniony kontakt z konsulem  - uzbecki funkcjonariusz publiczny (milicjant, celnik, strażnik graniczny) najprawdopodobniej nie podejmie bezpośredniej rozmowy telefonicznej z konsulem.

ŚWIĘTA
Dni wolne od pracy to: 1 stycznia - Nowy Rok, 8 marca - Dzień Kobiet, 9 maja - Dzień Pamięci, 1 września - Dzień Niepodległości, 1 października - Dzień Nauczyciela, 8 grudnia - Dzień Konstytucji, oraz ruchome święta religijne: Święto Ofiarowania i zakończenie ramadanu. Tradycyjnym świętem jest Nawruz - 21 marca (także dzień wolny od pracy).

PRZYDATNE INFORMACJE:
Urzędy pracują z reguły od 9.00 do 18.00 z przerwą na obiad (13.00-14.00); wiele urzędów pracuje również w soboty. Sklepy otwarte są w tych samych godzinach, niektóre spożywcze pracują od 7.00 do 21.00.
Państwowy transport miejski jest niewystarczający; popularne są tzw. marszrutki oraz taksówki (stosunkowo tanie - ok. 0,3 USD za kilometr). Powszechne jest wykorzystywanie samochodów prywatnych jako taksówek - jednak i w jednych, i w drugich cenę za przejazd należy ustalić z góry.
 Orientacyjny koszt przejazdu taksówką z lotniska w Taszkencie do centrum miasta wynosi ok. 5,- USD.
Sieć telefoniczna wewnątrz kraju jest w miarę dobra. W miastach można znaleźć wiele kawiarenek internetowych, które podlegają jednak monitorowaniu przez providerów.
Wymiana waluty poza bankami i kantorami jest nielegalna. Praktycznie nie ma możliwości korzystania z kart kredytowych (poza największymi hotelami) i czeków podróżnych.
Zakupów można dokonywać w istniejących centrach handlowych w których można kupić towary powszechnego użytku dostępne w Europie ( w tym polskie). Ceny wyższe o około 30-50%.
Różnica czasu: + 3 godziny w czasie letnim, + 4 godziny w czasie zimowym w stosunku do czasu warszawskiego.

Przydatne strony internetowe:
www.mfa.uz; www.mvd.uz; www.mg.uz; www.goldenpage.uzPodczas planowania podróży do opisanego powyżej kraju, zalecamy zapoznanie się z ostrzeżeniami dla podróżujących, zawierającymi najnowsze informacje istotne dla bezpieczeństwa obywateli polskich na świecie.

Przedstawicielstwa dyplomatyczne i konsularne w Polsce:

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Uzbekistanu
ambasador: Marian Przeździecki
Uzbekistan, Taszkent, Firdavsiy 66, 100084
Tel.: +998 711208650 Tel. dyżurny: +998 93 501 01 21 Faks: +998 711208651
taszkent.amb.sekretariat@msz.gov.pl

Polskie placówki dyplomatyczne i konsularne: