MACEDONIA - przewodnik, porady, informacje

Ważne informacje dla podróżnych z Polski:

WIZA, PRZEPISY WJAZDOWE
Obywatele RP nie  potrzebują wiz przy pobytach nie przekraczających 90 dni (w okresie 180 dni) oraz na przejazd tranzytem. Od 2008 r. granicę Macedonii można przekraczać na podstawie ważnego paszportu lub dowodu osobistego (brak paszportu może jednak utrudnienia załatwienie na miejscu niektórych spraw, jak korzystaniu z hoteli, wypożyczanie samochodu, korzystanie z usług bankowych, itp). Macedonia zniosła wymóg posiadania przez obywateli UE ubezpieczenia podróżnego przy wjeździe to tego kraju. Podczas podróży samochodem wymagana jest tzw. zielona karta. W razie jej braku istnieje możliwość wykupienia polisy (ważnej tylko na Macedonię) na przejściu granicznym. Przy wjeździe do Macedonii na podstawie dowodu osobistego należy żądać od macedońskiej policji granicznej stosownego blankietu, gdzie powinna być wbita pieczątka graniczna. Macedońskie służby graniczne mogą zażądać okazania tego blankietu przy opuszczaniu terytorium kraju. Poza tym należy mieć na względzie, że nie wszystkie państwa sąsiadujące z Macedonią dopuszczają przekraczanie własnych granic na podstawie dowodu osobistego. Osoby nieletnie podróżujące bez rodziców powinny mieć stosowną zgodę opiekunów prawnych na podróżowanie pod opieką osób trzecich. W przypadku, gdy osoba nieletnia podróżuje w towarzystwie jednego z rodziców, wówczas powinien on mieć pisemną zgodę drugiego rodzica. 

PRZEPISY CELNE
Przepisy celne nie odbiegają od norm międzynarodowych. Jednak macedońscy celnicy drobiazgowo sprawdzają ich przestrzeganie, szczególnie regulacji dotyczących wwozu lub wywozu niektórych dóbr, w tym przedmiotów uznanych za wartościowe lub o znaczeniu historycznym. Surowo karane są próby wwozu, wywozu i posiadanie wszelkiego rodzaju narkotyków i środków halucynogennych. Gdy celem przyjazdu jest pobyt turystyczny lub przejazd tranzytem, można wwozić jedynie towary na potrzeby osobiste. Należy zadeklarować wwóz bądź wywóz kwot wyższych niż 2000 EUR. Przy wywozie pieniędzy, służby celne mogą zażądać udokumentowania ich pochodzenia. Praktycznie nie ma możliwości uzyskania zwrotu podatku VAT za zakupione w Macedonii towary.

PRZEPISY PRAWNE
Za próby przemytu, posiadanie wszelkiego rodzaju narkotyków i środków halucynogennych oraz handel nimi grożą surowe kary, a osoby za to skazane nie mogą liczyć na odbywanie wyroku w polskim więzieniu. Obowiązują też rygorystyczne przepisy dotyczące porządku publicznego. Mandat karny za nie posiadanie przy sobie dowodu osobistego lub paszportu wynosi ok. 30 EUR. Spożywanie alkoholu w miejscu publicznym lub naruszanie porządku publicznego są karane. Obowiązuje zakaz sprzedaży alkoholu nieletnim oraz całkowity zakaz sprzedaży alkoholu (w tym piwa) w sklepach w godz. 19:00 do 6:00 (w okresie letnim w godzinach 21:00-6:00), zakaz nie dotyczy sprzedaży alkoholu w lokalach gastronomicznych.

MELDUNEK
Jeżeli pobyt przekracza 24 godziny, należy dopełnić obowiązku meldunkowego. W przypadku noclegów organizowanych we własnym zakresie meldunku dokonuje się w najbliższym (właściwym terytorialnie) posterunku policji (mac. policiska stanica). Teoretycznie obowiązek meldunkowy spoczywa na osobie goszczącej (w przypadku prywatnych wizyt).W innych sytuacjach obowiązek ten ciąży na właścicielu hotelu, pensjonatu, kempingu lub kwatery (w ciągu 12 godzin od przybycia cudzoziemca). Jednak konsekwencje nieposiadania meldunku spadają zwykle na cudzoziemca i są rygorystycznie penalizowane przez macedońskie organy ścigania. Karą jest grzywna w wysokości 100-500 Euro wraz z dwuletnim zakazem wjazdu do Macedonii.

SZCZEPIENIA, SŁUŻBA ZDROWIA
Od turystów z krajów europejskich nie wymaga się obowiązkowych szczepień. Nie występują też zagrożenia sanitarno-epidemiologiczne odbiegające od zagrożeń powszechnie obecnych w Europie. Infekcje wirusowe są groźne jesienią i wiosną. Aktualne informacje o epidemiach chorób zakaźnych dostępne są na stronie internetowej Światowej Organizacji Zdrowia (WHO): www.who.int. Zaleca się picie wyłącznie wody przegotowanej lub butelkowanej. Żywność najlepiej kupować w sprawdzonych miejscach. Poza nieszczęśliwymi wypadkami, z opieki medycznej można korzystać za opłatą. Trwają prace nad możliwością korzystania przez obywateli RP z opieki medycznej na równi z ubezpieczonymi obywatelami Macedonii na zasadach wzajemności. Koszt wizyty lekarskiej to minimum 10 Euro. Wyposażenie szpitali i klinik państwowych odbiega od standardów europejskich. Dostępne są podstawowe usługi medyczne. Dostęp do leczenia specjalistycznego może być utrudniony poza stolicą kraju.

INFORMACJE DLA KIEROWCÓW
Polskie prawo jazdy jest honorowane, jednak w przypadku pobytów przekraczających 3 miesiące, wskazane jest posługiwanie się międzynarodowym prawem jazdy. Jeśli pobyt trwa dłużej niż 6 miesięcy, należy prawo jazdy obowiązkowo wymienić je na macedońskie (procedura trwa ok. 1 miesiąca). Jeśli podróżujący samochodem nie jest jego właścicielem, powinien mieć stosowne pełnomocnictwo. Brak pełnomocnictwa może skutkować sankcjami (z konfiskatą pojazdu włącznie). Autostrady są płatne. Opłata za przejazd przyjmowana jest w walucie miejscowej lub w euro (w  drugim przypadku jednak bywa relatywnie wyższa). Ceny paliw (benzyna bezołowiowa, olej napędowy, autogaz) nie odbiegają znacząco od polskich. Ogólny stan autostrad i głównych dróg jest dobry, niemniej drogi lokalne są często zaniedbane i słabo oznakowane. Na drogach wiodących przez góry kierowcy mogą natrafić na znajdujące się na drodze kamienie, odłamki skalne, martwe zwierzęta, zgubiony ładunek, pozostawione pojazdy. Jest to szczególnie niebezpieczne na ostrych zakrętach, których nie brakuje. W okresie letnim (sezon turystyczny) drogi bywają zatłoczone a na przejściach granicznych mogą pojawiać się kolejki. Dotyczy to szczególnie głównych przejść (macedońsko-serbskie Tabanovce-Presevo i macedońsko-greckie Bogorodica-Evzoni).Stosunek miejscowych kierowców do zasad ruchu i przepisów bywa łagodnie mówiąc niefrasobliwy, wobec czego auto należy prowadzić ze wzmożoną ostrożnością i starć się przewidywać niestandardowe zachowania współużytkowników drogi. Do podstawowych wykroczeń drogowych należą: przejazd na czerwonym świetle, niesygnalizowanie skrętu i wymuszanie pierwszeństwa przejazdu. Obecnie Macedonia plasuje się wśród krajów o najwyższej liczbie ofiar śmiertelnych wypadków drogowych. Wiele samochodów jest w złym stanie technicznym, nierzadko brak im tylnych lub przednich świateł, lusterek wstecznych. Bez świateł i często pod prąd jeżdżą rowerzyści i motocykliści na skuterach. Należy zwracać szczególną uwagę na pieszych, przechodzących przez jezdnię w niedozwolonych miejscach lub zwierzęta (dotyczy to tez autostrad). W sezonie zimowym (15 listopada-15 marca) do obowiązkowego wyposażenia należą łańcuchy lub opony zimowe. Pojazdy ciężarowe obowiązkowo powinny być wyposażone w łańcuchy na koła osi napędowej oraz łopatę. Telefony alarmowe: policja 192, straż pożarna 193, pogotowie ratunkowe 194, pomoc drogowa 196. Uwaga: Przez cały rok obowiązuje jazda z włączonymi światłami mijania. Policja rygorystycznie nakłada mandaty za wykroczenia drogowe, również w stosunku do cudzoziemców. Dopuszczalna zawartość alkoholu we krwi kierowcy wynosi: 0,0 (dla kierowców zawodowych) i 0,5 (dla pozostałych kierowców).

PODRÓŻOWANIE PO KRAJU
Nie ma bezpośredniego połączenia lotniczego Warszawa-Skopje. Na terenie Macedonii znajdują się dwa lotniska międzynarodowe: w Skopje (tel. 00389 2 31 48 333) i w Ochrydzie (tel. 00389 46 33 656). Internetowa informacja o połączeniach lotniczych: www.airports.com.mk. Nie ma ograniczeń w podróżowaniu po całym terytorium (z wyjątkiem nielicznych miejsc wyłączonych szczególnymi przepisami np. obszary przygraniczne, strefy zmilitaryzowane). Fotografowanie obiektów, które mogą być uznane za mające znaczenie dla bezpieczeństwa może być przyczyną problemów z miejscowymi władzami. Podróżując w północno-zachodniej części kraju, położonej przy granicy z Kosowem i Albanią, należy zachować szczególną ostrożność. Ze względu na zagrożenie minami nie zaleca się podróżowania po nieutwardzonych, mało uczęszczanych drogach lokalnych w tych regionach. Pozostałą część kraju można uznać za bezpieczną. Należy zatrzymywać się w miejscach wyznaczonych, nocować w zarejestrowanych motelach lub kwaterach prywatnych. Ceny w hotelach są przeważnie wyższe dla cudzoziemców. Można znaleźć nocleg również w pensjonatach i na kempingach. Ceny ulegają sezonowym wahaniom. Sieć informacji turystycznej jest słabo rozwinięta. Przed przyjazdem do Macedonii warto odwiedzić strony internetowe z informacjami turystycznymi: www.exploringmacedonia.com, www.economy.gov.mk, www.idividi.com.mk, www.macedonialovesyou.eu. Środki publicznego transportu są często w złym stanie technicznym.

 BEZPIECZEŃSTWO
Po konflikcie etnicznym w 2001 r. sytuacja ustabilizowała się i ulega dalszej poprawie. Przyczyną sporadycznych, lokalnych incydentów, stwarzających zagrożenie także dla turystów, są głównie porachunki świata przestępczego. Częściowo dochodzi do nich także na tle etnicznym. Zagrożenie przestępczością pospolitą nie odbiega od przeciętnego poziomu. Najbardziej niebezpieczne pod tym względem są północno-zachodnie tereny kraju. Coraz częściej zdarzają się pospolite kradzieże uliczne i włamania do samochodów - głównie w miejscowościach turystycznych w sezonie letnim. Podróżujący po Macedonii powinni omijać demonstracje i zgromadzenia publiczne. Spośród zagrożeń naturalnych mogą wystąpić na terenie Macedonii wstrząsy sejsmiczne i powodzie.

 RELIGIA, OBYCZAJE
W Macedonii dominują prawosławie i islam. Nie ma szczególnych norm obyczajowych, z wyjątkiem tych związanych z islamem, zwłaszcza na prowincji. Macedończycy są tradycyjnie gościnni, do Polski i Polaków odnoszą się z dużą życzliwością.

 

ŚWIĘTA. Ważniejsze święta: Prawosławne Boże Narodzenie, Prawosławna Wielkanoc, 1 maja - Święto Pracy, 24 maja - św. Cyryla i Metodego, 2 sierpnia - Ilinden (Dzień Republiki, powstanie antytureckie), 8 września - Dzień Niepodległości, Ramadan Bajram (pierwszy dzień największego święta muzułmańskiego), 11 października - Dzień Powstania (przeciw okupantom faszystowskim), 23 października - Dzień Macedońskiej Walki Rewolucyjnej, 8 grudnia - św. Klimenta Ochrydzkiego.

PRZYDATNE INFORMACJE:
Dewizy można wymieniać w bankach i kantorach, nie ma różnicy w kursie. Niektóre sklepy i hotele przyjmują euro, mimo iż przyjmowanie płatności w obcych walutach jest nielegalne. Generalnie płatności realizuje się gotówką. Można płacić kartą (American Express, VISA, Diners, MasterCard/EuroCard) prawie we wszystkich hotelach, restauracjach, w dużych sklepach, stacjach paliw. Sieć  bankomatów oraz terminali w punktach sprzedaży towarów i usług stale się powiększa. Obowiązuje dokumentowanie sprzedaży towarów i usług paragonami fiskalnymi. W przypadku znaczących zakupów należy domagać się wydania paragonu fiskalnego. Nieposiadanie paragonu fiskalnego może skutkować nałożeniem mandatu karnego przy kontroli dokonanej przez policję finansową lub inspektorów urzędu podatkowego lub celników.
Instytucje publiczne generalnie pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8.30-16.30. Sklepy przeważnie czynne są od poniedziałku do piątku od 8.00 do 20.00, w soboty od 8.00 do 15.00 (w sezonie turystycznym w regionach wypoczynkowych do 23.00). Banki najczęściej czynne są od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00-18.00; w sobotę 8.00-12.00.
Ceny produktów o porównywalnej jakości są podobne lub wyższe niż w Polsce; ceny biletów do muzeów mogą być wyższe dla cudzoziemców.
Na terenie Macedonii czas i zmiany czasu są takie jak w Polsce (czas środkowoeuropejski GMT + 1).
W mapy i przewodniki najlepiej zaopatrzyć się przed wyjazdem z Polski.

 

 


Podczas planowania podróży do opisanego powyżej kraju, zalecamy zapoznanie się z ostrzeżeniami dla podróżujących, zawierającymi najnowsze informacje istotne dla bezpieczeństwa obywateli polskich na świecie.

Przedstawicielstwa dyplomatyczne i konsularne w Polsce:

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Macedonii
Ambasador : Przemysław Czyż
Macedonia, Skopje, Djuro Djaković 50, 1000
Tel.: +389 2 3112 647 Tel.: +389 2 3133 057 Tel. dyżurny: +389 782 33389 Faks: +389 2 3119 744
skopje.amb.sekretariat@msz.gov.pl

Polskie placówki dyplomatyczne i konsularne: